مقدمه ناشر 5

مقدمة مترجم 21

پیشگفتار مؤلف 23

مقدمه مؤلف 27

مخفف‌ها و اختصارات 33

فصل اول : مدیریت سوانح 39

مقدمه 39

1-1 نتایج مدیریت سوانح، تجربه شخصی 44

1-1-1 طغیان رودخانۀ سرخ 44

1-1-2 سیل رودخانۀ سرخ، سیلاب قرن در کانادا 48

1- 2  ابزارهای مدیریت سوانح، چارچوب فکری جدید 68

1-2-1  الگوی پیچیدگی 71

1-2-2  الگوی عدم قطعیت 77

1-3  نتیجه‌گیری 79

منابع 81

تمرینات 83

فصل دوم : مدیریت یکپارچه سوانح 85

2-1  تعریف 85

2-2  فعالیت‌های مدیریت یکپارچه سوانح 87

2-2-1  اقدامات کاهش اثر 87

2-2-2 آمادگی 100

2-2-3 مقابله 102

2-2-4  بازیابی 103

2-3 مرور مختصر مدیریت سوانح در کانادا 105

2-3-1 مدیریت شرایط اضطراری Act 106

2-3-2 استراتژی ملی کاهش اثر سوانح: 107

2-3-3 برنامه پیوستۀ آمادگی برای شرایط اضطراری: 108

2-3-4  مقابله در شرایط اضطراری 109

2-3-5 نقش دولت مرکزی در بازیابی پس از سانحه 111

2-4 تصمیم‌گیری و مدیریت یکپارچۀ سانحه 113

2-4-1 تصمیم‌گیری در بعد شخصی 114

2-4-2 تصمیم‌گیری در سازمانها 115

2-4-3 تصمیم‌گیری در دولت 115

2-5 نگاه سیستمی به مدیریت یکپارچه سانحه 117

منابع: 119

تمرینات 119

فصل سوم: تفکر سیستمی و مدیریت یکپارچه سانحه 121

3-1 تعاریف سیستم 124

3-1-1 سیستم چیست؟ 124

3-1-2 تفکر سیستمی 126

3-1-3 تحلیل سیستم‌ها 131

3-1-4 رویکرد سیستمی 133

3-1-5 مهندسی سیستم‌ها 134

3-1-6 بازخورد 134

3-1-7 مدل‌سازی ریاضی 142

3-1-8 طبقهبندی سیستم‌ها 145

3-1-9 طبقه‌بندی مدل‌های ریاضی 149

3-2 چشم‌انداز سیستمی مدیریت یکپارچه سانحه 150

3-2-1 انواع سیستم‌ها در مدیریت یکپارچۀ سانحه 150

3-2-2 دیدگاه سیستمی به مدیریت سانحه 154

3-2-3 نگاه سیستمی به فعالیت‌های مدیریت سانحه 159

3-3 مثال‌های فرمول‌بندی سیستمی 162

3-3-1 پویاییهای شیوع بیماریهای واگیردار 162

3-3-2 کوتاه‌ترین مسیر تدارکات 165

3-3-3 تخصیص منابع 166

منابع 169

تمرینات 169

فصل چهارم: آشنایی با ابزارها و روش‌های رویکرد سیستمی در مدیریت سانحه 172

4-1 شبیه‌سازی 173

4-2 شبیه‌سازی پویایی‌های سیستم 179

4-3 بهینه‌سازی 184

4-4 تحلیل‌های چندهدفه 188

4-5 مدیریت ریسک سانحه 191

4-5-1 منابع عدم قطعیت 193

4-5-2 مشخصات ریسک مفهومی 197

4-5-3 رویکرد احتمالاتی 200

4-5-4 رویکرد مجموعه‌های فازی 202

4-6 سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری 207

منابع 211

تمرینات 214

فصل پنجم: شبیه‌سازی 216

5-1 تعاریف 216

5-2 شبیه‌سازی دینامیکی سیستم 218

5-2-1 مقدمه 218

5-2-2 ساختار سیستم و الگوهای رفتار 220

5-3 فرآیند مدل‌سازی شبیه‌سازی سیستم‌های دینامیکی 231

5-3-1 نمودار حلقه علیت 234

5-3-2  نمودار منبع و جریان 239

5-3-3 اصول کلی مدل‌سازی شبیه‌سازی دینامیک سیستم 244

5-3-4 شبیه‌سازی عددی 250

5-3-5  طراحی و ارزیابی خط‌مشی مدل (به‌کارگیری مدل) 255

5-4  نمونه‌های شبیه‌سازی سیستم‌های دینامیکی سیستم 257

5-4-1 یک مدل همه‌گیری ساده آنفولانزا 257

5-4-2 مدل همه‌گیری آنفولانزای پیچیده‌تر با بهبودی 262

5-5 نمونه‌ای از شبیه‌سازی مدیریت سوانح (مدل شبیه‌سازی تخلیه سیل) 271

5-5-1 مقدمه 271

5-5-2 رفتار انسان در هنگام سوانح 272

5-5-3 مدل شبیه‌سازی دینامیکی سیستم 274

5-5-4 استفاده از مدل تخلیه برای تحلیل مراحل اضطراری سیل در حوضه رودخانه سرخ مانیتوبا کانادا 287

5-5-5 نتیجه‌گیری 300

منابع 301

تمرینات: 301

فصل ششم: بهینه‌سازی 305

6-1 برنامه‌ریزی خطی 310

6-1-1 فرمول‌بندی مدل‌های بهینه‌سازی خطی 310

6-1-2 نمایش‌های جبری مدل‌های بهینه‌سازی خطی 316

6-2 روش ساده (سیمپلکس) برای حل برنامه‌های خطی 323

6-2-1 کامل بودن الگوریتم SimpleX 329

6-2-2 روش Big M 333

6-3  دوگانگی و معادلات همزاد درLP 338

6-3-1 تحلیل حساسیت 341

6-4 انواع خاص مشکلات LP مسئله حمل‌ونقل 347

6-4-1  فرمول‌بندی مسئله حمل‌ونقل 347

6-4-2 حل مسئله حمل‌ونقل 353

6-5 انواع خاص مسائل LP شبکه 363

6-5-١ مسئله کوتاه‌ترین مسیر 369

6-5-٢ مسئله حداقل درخت پوشا 371

6-5-3 مسئله حداکثر جریان 377

6-6 نمونه‌ای از مدیریت سوانح 384

6-6-1 مقدمه 385

6-6-2 مدل OPTEVAC 387

6-6-٣ مثالی برای تخلیه مصدوم 388

6-6-4 خلاصه 392

منابع 393

تمرینات 394

فصل هفتم: تحلیل چندهدفه 403

7-1 مقدمه 404

7-1-1 به سوی چارچوب عملیاتی برای تحلیل چندهدفه 404

7-1-2 یک مثال ساده 407

7-2 روش تحلیل چندهدفه 415

7-2-1 تغییر مفهوم 415

7-2-2 راه‌حل‌های غیرانحصاری 417

7-2-3 مشارکت تصمیم‌گیرندگان 420

7-2-4 طبقه‌بندی تکنیک‌های چندهدفه 423

7-2-5 کاربردهای مدیریت سوانح 428

7-3 روش وزن دهی 435

7-4 روش برنامه‌ریزی سازش (توافق) 442

7-4-1 برنامه‌نویسی سازشی 442

7-4-2 برخی از توصیه‌های کاربردی 449

7-4-3 برنامه کامپیوتری COMPRO 450

٧-5 نمونه‌ای از تجزیه‌وتحلیل چندهدفه در مدیریت سوانح- انتخاب روش جایگزین مدیریت سیلاب 451

7-5-1 تهیه داده‌های ورودی 451

7-5-2 حل مشکل مدیریت سیل با استفاده از برنامه‌نویسی سازشی 453

7-5-3 خلاصه 458

منابع 459

تمرینات 460

فصل هشتم: چشم‌انداز پیش رو 465

8-1 مسائل مربوط به مدیریت سوانح در آینده 468

8-1-1 تغییر اقلیم 469

8-1-2 رشد جمعیت و مهاجرت 472

8-2 نمای سیستمی 474

منابع 475

 فهرست شکل‌ها

 شکل 1 1   تعداد سوانح بزرگ طبیعی از سال 1950 تا 2007 42

شکل 1 2   سوانح طبیعی بزرگ 1950 تا 2007، خسارات کلی و بیمه‌شده 42

شکل 1 3   آمار توزیع سوانح از سال 1950 تا  سال 2007 43

شکل 1 4   حوضه آبریز رودخانۀ سرخ 47

شکل 1-5   رسم شماتیک الگوی پیچیدگی 72

شکل 1-6   رسم شماتیک الگوی عدم قطعیت 78

شکل 2 5   نمودار ون مدیریت یکپارچه سوانح 86

شکل 3 1   نمای شماتیک مفهوم سیستم 125

شکل 3 2   جستجوی راه حل برای مسئله (میزان توانایی) 131

شکل 3 3   نمای شماتیک سیستم‌های باز و بسته 136

شکل 3 4   یک حلقۀ بازخوردی 139

شکل 3 5   حلقۀ بازخورد مثبت (الف) و منفی (ب) 140

شکل 3 6   حلقۀ بازخورد منفی برای نمایش پاداش فعالیت‌های داوطلبانه 141

شکل 3 7   مدل سادۀ علت و معلولی مثال شیوع بیماری‌های همه‌گیر 163

شکل 4 1   منابع عدم قطعیت 194

شکل 5 1   (الف) حلقه بازخورد مثبت   ب) رفتار سیستم 221

شکل 5 2   (الف) حلقه بازخورد منفی   ب) رفتار سیستم 222

شکل 5 3   مثال برنامه‌ریزی تخلیه 223

شکل 5 4   نمودار جریان تخلیه 223

شکل 5 5   سرعت جریان تخلیه 225

شکل 5 6   نمودار زمان کمی: (الف) تعداد افراد در پناهگاه A برای هر نقطه در زمان و  (ب) تعداد افراد برای میزان تخلیه 10،20 و 30) (نفر در روز) 225

شکل 5 7   نمودار حجم تخلیه 226

شکل 5 8   داده‌های مسئله تخلیه 228

شکل 5 9   الگوهای کلی رفتار سیستم 228

شکل 5 10   نمودار حلقه علیت برای "پر کردن مخزن ذخیره موقت با آب" 235

شکل 5 11   نمودار علت از سیستم برنامه‌ریزی تخلیه 238

شکل 5 12   نماد نمودار ذخیره و جریان 241

شکل 5 13   نمونه نمودارهای موجودی و جریان 246

شکل 5 14   رشد اردوگاه چادر: (الف) نمودار علیت و (ب) نمودار ذخیره و جریان 248

شکل 5 15   استهلاک زیرساخت‌های حفاظت از سیل:  (الف) نمودار علیت و (ب) نمودار منبع و جریان 249

شکل 5 16   عملکرد تیم داوطلب در زمینه (الف) نمودار علت و (ب) نمودار ذخیره و جریان 250

شکل 5 17   الگوی هیدرولیکی نمودار موجودی و جریان 251

شکل 5 18   نمودار علت یک مدل همه‌گیر آنفولانزا ساده 258

شکل 5 19   نمودار ذخیره و جریان یک مدل همه‌گیر آنفلوانزای ساده 259

شکل 5 20   معادلات VENSIM مدل اپیدمی آنفولانزا 260

شکل 5 21   نتایج شبیه‌سازی‌های مدل همه‌گیری آنفولانزا 261

شکل 5 22   نمودار علت یک مدل همه‌گیری با بهبود 263

شکل 5 23   نمودار ذخیره و جریان یک مدل همه‌گیری با بهبود 263

شکل 5 24   معادلات VENSIM مدل همه‌گیری آنفولانزا با در نظر گرفتن بهبود 266

شکل 5 25   شبیه‌سازی همه‌گیری (میزان عفونتFIR  و میزان بهبودFRR ) 267

شکل 5 26   شبیه‌سازی همه‌گیری (حساسSFP، عفونیIFP  و بهبودیافتهRFP  جمعیت) 268

شکل 5 27   پویایی همه‌گیری 269

شکل 5 28   چارچوب مفهومی مدل رفتاری برای برنامه‌ریزی تخلیه 276

شکل 5 29   نمودار علیت یک مدل رفتاری برای برنامه‌ریزی تخلیه 278

شکل 5 30   رابطه گرافیکی بین عامل سیل و جامعه بالادست سیل‌زده 283

شکل 5 31   رابط مدل تخلیه در نرم افزار STELLA 286

شکل 5 32   تحلیل حساسیت سازگاری هشدار 291

شکل 5 33   تجزیه‌وتحلیل حساسیت نسبت به زمان‌بندی دستورات 292

شکل 5 34   تحلیل حساسیت انسجام جامعه 293

شکل 5 35   تحلیل حساسیت سیلاب‌های جامعه بالادست 294

شکل 5 36   تجزیه‌وتحلیل حساسیت اثر نامه مکتوب 295

شکل 5 37  تجزیه‌وتحلیل حساسیت اثر بازدید 296

شکل 5 38   نتایج شبیه‌سازی مدل برای سناریوهای مختلف:  (A) سناریوی MEMO، (B) سناریوی ساکنان، (C) سناریوی خوب  و (D) بهترین سناریو 299

شکل 6 1   مقادیر احتمالی(X_1, X_2)  مجاز با X_1≥0، X_2  ≥ 0  و X_1  ≤ 4 314

شکل 6 2   مقادیر احتمالی(X_1, X_2) 315

شکل 6 3   مقدار(X1, X2) که  3X1+5X2 را حداکثر می‌سازد 316

شکل 6 4   راه‌حل‌های برنامه خطی: (A) راه‌حل بهینه منحصربه‌فرد   (B) راه‌حل بهینه متناوب  (C) راه‌حل غیرممکن و (D) راه‌حل بهینه نامحدود 321

شکل 6 5   راه‌حل‌های نقطه گوشه برای مسئله SIMON D&W 332

شکل 6 6  فرمت تابلوی سیمپلکس حمل‌ونقل 354

شکل 6 7   راه‌حل پایه اولیه از قاعده گوشه شمال غربی 358

شکل 6 8   تابلو سیمپلکس حمل‌ونقل اولیه تکمیل‌شده 360

شکل 6 9    واکنش زنجیره‌ای ناشی از افزایش متغیر پایه ورودی X25 361

شکل 6 10    تغییر در راه‌حل پایه امکان‌پذیر 363

شکل 6 11   مجموعه کامل تابلوهای سیمپلکس حمل‌ونقل برای مشکل توزیع آب پس از فاجعه 364

شکل 6 12   سیستم جاده برای نمونه اولیه 365

شکل 6 13   نمونه‌ای از یک شبکه هدایت‌ شده 368

شکل 6 14   تصویر مفهوم درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه:  (A) درخت غیر پوشا، (B) درخت غیرپوشا و (C) یک درخت پوشا 373

شکل 6 15   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 375

شکل 6 16   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 375

شکل 6 17   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 376

شکل 6 18   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 376

شکل 6 19   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 376

شکل 6 20   حداقل درخت پوشا برای مسئله نمونه اولیه 377

شکل 6 21   محدودیت تعداد سفر در روز برای مشکل نمونه اولیه 378

شکل 6 22   شبکه باقیمانده برای مسئله نمونه اولیه پس از تکرار 1 381

شکل 6 23   شبکه باقیمانده برای مسئله نمونه اولیه پس از تکرار 382

شکل 6 24   شبکه باقیمانده برای مشکل نمونه اولیه پس از تکرار 4 382

شکل 6 25   شبکه باقیمانده برای مسئله نمونه اولیه پس از تکرار 6 382

شکل 6 26   شبکه باقیمانده برای مسئله نمونه اولیه پس از تکرار ٧ 383

شکل 6 27   حل بهینه مسئله نمونه اولیه 383

شکل 6 28   حداقل برش برای مسئله نمونه اولیه 384

شکل 6 29   یک صفحه ورودی ساده به مدل OPTIVEC که گره‌های عملیات نجات  و امکانات درمانی پزشکی را نشان می‌دهد 389

شکل 7 1   شرایط موجود (بعد از طرح NOVOA و HALFF، 1977) 408

شکل 7 2   پارک گرین وی-شمال (بعد از نووا و هالف، 1977) 413

شکل 7 3   پارک گرین وی-جنوب (بعد از نووا و هالف، 1977) 413

شکل 7 4   ناحیه امکان‌پذیر یک مسئله چندهدفه در فضای هدف ارائه‌شده است 417

شکل 7 5   طبقه‌بندی راه‌حل‌های جایگزین چندهدفه امکان‌پذیر 419

شکل 7 6   ناحیه امکان‌پذیر و مجموعه غیر غالب در فضای تصمیم‌گیری 440

شکل 7 7   منطقه امکان‌پذیر و مجموعه غیر غالب در فضای هدف 441

شکل 7 8   تصویر راه‌حل‌های مصالحه 443

تصویر 1   بسیاری از ساکنان مجبور شدند راه خود از خانه را با بیل باز کنند 477

تصویر 2   سربازان و بسیاری از داوطلبان از خانه‌هایشان در وینیپگ محافظت می‌کنند 477

تصویر 3   سیل در دره 478

تصویر 4   روز سیل به رکورد 65100 فوت مکعب آب در ثانیه نزدیک شد 478

تصویر 5   وقتی دایک در اوایل 29 آوریل شکست خورد، آگاته در عرض یک ساعت طعمه سیل شد 479

تصویر6   دایکBRUNKILD Z-DIKE  از گل، ماسه و سنگ‌آهک در 72 ساعت ساخته شد 479

تصویر 7   نمایی از سیل در 30 آوریل به سمت جنوب 480

تصویر 8   آسیب عکس‌های 100 ساله ازجمله اشیای باارزش در اثر هجوم سیل به خانه 480

تصویر 9   تخلیه جزیره روزنورت 481