پژوهش پیش رو در سه بخش کلی که بخش اول آن مربوط به بررسی 5 دوره مجلس شورای ملی در عهد سلسله قاجار، بخش دوم شامل 19 دوره مربوط به سلسله پهلوی و بخش سوم مربوط به ده دوره مجلس شورای اسلامی سازماندهی شده است. هر دوره از مجلس به صورت جداگانه بررسی شده است. در بیان و تحلیل هر دوره به شرایط تاریخی، چالشهای آن، مهمترین حوادث آن، کیفیت انتخابات، ترکیب نمایندگان و تعداد آنها، ترکیب هیات رییسه و عملکرد آن، فعالیتهای مجلس در حوزه تقنینی و سیاسی، نتیجه گیری و نگاه به نقش و اثر مجلس در حیات سیاسی و اشاره به فعالیتهای برجسته و اثر گذار مجلس در امور داخلی و بینالمللی، گروهها و احزاب سیاسی حاضر در انتخابات و نیز مهمترین قوانین مصوب آن پرداخته شده است. همچنین در بخش سوم این پژوهش یعنی مجلس شورای اسلامی، از نمودارها و جداول برای توضیح مناسب و دقیقتر بهره گرفته شده است.
ویژگی مهم این پژوهش که آن را از دیگر آثار مشابه متمایز میکند، این است که آثار دیگر، مبسوط و همراه با جزییات بسیار میباشند که هرچند برای یک محقق مطالعات پارلمانی مفید و بلکه ضروری است اما وقت گیر و ناتوان از دادن یک نمای کلی به برخی دیگر از محققین در یک زمان منطقی است؛ مثلا یک دانشجوی علوم سیاسی و رشتههای مشابه که بیشتر به فرازهای مهم و تأثیرگذار یک یا چند دوره مجلس توجه دارد، با مطالعه اثر حاضر میتواند مباحث مهم دورههای پارلمانی، شامل فضای سیاسی زمان انتخابات، چگونگی انتخابات، ترکیب مجلس و برونداد آن دوره را در حوزه داخلی و خارجی به صورت خلاصه در زمان کمتر دریابد.
مقدمه 9
فصل اول: مجلس شورای ملی در دوره قاجار 13
دوره اول: تدوین قانون اساسی 15
دوره دوم : رقابت احزاب 21
دوره سوم: جنگ جهانی اول 27
دوره چهارم: عهدنامه مودت بین ایران و شوروی 31
دوره پنجم: استقرار سلطنت پهلوی 35
فصل دوم: مجلس شورای ملی در دوره پهلوی 39
دوره ششم: لیست رضا شاه 41
دوره هفتم: حذف احزاب 45
دوره هشتم: سلب مصونیت نمایندگان 49
دوره نهم: تصویب قرارداد 1933 53
دوره دهم: تصویب قانون کشف حجاب 57
دوره یازدهم: پیمان سعد آباد 61
دوره دوازدهم: جنگ جهانی دوم و سقوط رضا شاه 65
دوره سیزدهم: احیای احزاب 69
دوره چهاردهم: تصویب طرح موازنه منفی 75
دوره پانزدهم: تشکیل مجلس سنا و افزایش اختیارات شاه 81
دوره شانزدهم: تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت 85
دوره هفدهم: نخست وزیری دکتر مصدق 89
دوره هجدهم: بعد از کودتای 28 مرداد 93
دوره نوزدهم: آمریکا جای انگلیس را می گیرد 97
دوره بیستم: تقلب و بی ثباتی در قوه مقننه 101
دوره بیست و یکم: لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و قیام پانزده خرداد 105
دوره بیست و دوم: جدایی بحرین 109
دوره بیست و سوم: حزب واحد رستاخیز 113
دوره بیست و چهارم: خیزش انقلابی 117
فصل سوم: مجلس در دوره جمهوری اسلامی 121
دوره اول: مجلس میدان دار سیاست 123
دوره دوم: تشکیل مجمع تشخیص مصلحت 137
دوره سوم :پیروزی جناح چپ 145
دوره چهارم: تشکیل مرکز پژوهشهای مجلس 155
دوره پنجم: ظهورکارگزاران سازندگی 163
دوره ششم: مجلس اصلاحات 175
دوره هفتم: مجلس اصولگرا 185
دوره هشتم: توجه به حقوق زن و خانواده 195
دوره نهم : چند قطبی در بین اصولگرایان 205
دوره دهم: پیروزی لیست امید 215
منابع 227
نمایه 235
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
علوم انسانی |
علوم سیاسی
|