انقلاب اسلامي مردم ايران پس از سالها مبارزه با استعمار و استبداد به رهبري حكيمانه امام خميني (ره) به پيروزي رسيد. شعار «جمهوري اسلامي» كه حاكميت الهي را با نقشي مردمي در اداره و تدبير امور سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي نويدي را در آرمان اين حركت اجتماعي محسوب مي شود. تدوين «قانون اساسي» كه معرف آرمانها، اهداف، اميال و مباني ارزشي هر جامعه محسوب مي شود، اولين گام در شكل دهي به اين نظام سياسي بود. با نگارش قانون اساسي توسط نمايندگان مردم و تأييد آن توسط اكثريت جامعه اين آرزو جامعه عمل پوشيد و از آن پس قانون اساسي مبنايي براي قوانين موضوعه و چگونگي سازماندهي نظام اسلامي پس از انقلاب شد.

كتاب حاضر مشتمل بر يازده بخش به مباحثي با عناوين مفاهيم و دسته بندي ها، قانون اساسي جمهوري

اسلامي ايران، حقوق ملت، رهبري، قوه مقننه، مجمع تشخيص مصلحت نظام، قوه مجريه، قوه قضائيه، شوراي محلي، سياست خارجي و تجديد نظر در قانون اساسي مي پردازد.

مقدمه/۱۳

بخش اول: كليات

فصل اول: مفاهيم و دسته بنديها/۱۶

الف – قانون/۱۶

ب – قانون اساسي/۱۶

ج – جايگاه قانون اساسي در تقسيمات حقوق/۱۷

د – تفاوت قانون اساسي با قانون عادي/۱۸

ه – اقسام قانون اساسي/۱۹

فصل دوم: قانون در ايران/۲۰

الف – ايران قبل از اسلام/۲۱

ب – زمينه هاي نهضت مشروطيت/۲۴

ج – چگونگي نگارش قانون اساسي در دوران مشروطه /۲۶

د – اصول بنيادين اولين قانون اساسي در ايران/۲۸

بخش دوم: قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

فصل اول: نگارش و بازنگري قانون اساسي/۳۱

بازنگري قانون اساسي در سال ۱۳۸۶/۳۲

فصل دوم: حاكميت و مباني آن در قانون اساسي/۳۲

الف – حاكميت و منشاء آن در نظام هاي حقوقي/۳۴

ب – حاكميت در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران/۳۶

فصل سوم: ويژگي هاي كلي نظام جمهوري اسلامي ايران/۳۹

الف – اسلاميت نظام/۳۹

ب – جمهوريت نظام/۴۰

ج – توزيع قدرت/۴۳

د – زبان، خط،تاريخ و پرچم رسمي كشور/۴۸

بخش سوم: حقوق ملت

حقوق فردي و آزادي هاي ملت/۵۱

الف – مفهوم آزادي/۵۲

ب – آزادي در قانون اساسي/۵۲

ج – مهمترين حقوق و آزادي ها/۵۳

بخش چهارم: رهبري

فصل اول – ولايت فقها در عصر غيبت/۶۲

الف – مباني عقلي ولايت فقيه/۶۳

ب – مباني روايي ولايت فقيه/۶۴

فصل دوم: ولايت فقيه در قانون اساسي/۶۶

الف – خبرگان رهبري/۶۷

ب – ويژگيهاي رهبري/۶۸

ج – چگونگي انتخاب رهبر/۶۸

د – نظارت بر رهبري/۶۹

فصل سوم: وظايف و اختيارات رهبري/۷۰

الف – وظايف و اختيارات رهبري در اداره كشور/۷۱

ب – وظايف و اختيارات رهبري نسبت به قواي سه گانه/۷۳

ج – وظايف و اختيارات رهبري در ساير نهادها/۷۵

بخش پنجم: قوه مقننه

فصل اول: قوه مقننه در قانون اساسي/۷۹

الف – روشهاي اعمال قوه مقننه/۸۰

فصل دوم: تشكيل مجلس شوراي اسلامي/۸۱

الف – ويژگي انتخابات مجلس شوراي اسلامي/۸۲

ب – كيفيت انتخابات و مقررات آن/۸۲

ج – مفهوم نمايندگي و خصوصيات آن/۸۵

فصل سوم: تشكيلات قانون گذاري مجلس/۸۶

الف – هيات رئيسه مجلس/۸۶

ب – كمسيون هاي مجلس/۸۷

ج – نگارش قانون/۸۸

فصل چهارم: وظايف و اختيارات مجلس شوراي اسلامي/۸۹

الف – قانون گذاري/۸۹

ب – نظارت/۹۲

فصل پنجم: شوراي نگهبان /۹۸

الف – تركيب شوراي نگهبان/۹۸

ب – جايگاه شوراي نگهبان در قانون اساسي/۹۹

ج – وظايف و اختيارات شوراي نگهبان/۹۹

بخش ششم: مجمع تشخيص مصلحت نظام

الف – ضرورت استفاده از احكام ثانويه/۱۰۱

ب – فرمان تأسيس مجمع تشخيص مصلحت نظام/۱۰۲

ج – مجمع تشخيص مصلحت در قانون اساسي/۱۰۳

د – چگونگي تبيين مصلحت نظام/۱۰۴

ه – اعتبار مصوبات مجمع تشخيص مصلحت نظام/۱۰۵

بخش هفتم: قوه مجريه

فصل اول كليات/۱۰۶

الف – وظايف قوه مجريه/۱۰۷

ب – اشكال قوه مجريه/۱۰۸

ج – قوه مجريه در ايران/۱۰۸

فصل دوم: رياست جمهوري/۱۰۹

الف – مراحل انتخاب رئيس جمهور/۱۰۹

ب – مسئوليت هاي رئيس جمهور/۱۱۳

ج – وظايف و اختيارات رئيس جمهور/۱۱۴

بخش هشتم: قوه قضائيه

فصل اول: كليات قوه قضائيه/۱۲۱

الف – قضاوت در كتاب و سنت/۱۲۲

ب – جايگاه قوه قضائيه در قانون اساسي/۱۲۲

ج – استقلال قوه قضائيه/۱۲۳

فصل دوم: سازمان و وظايف قوه قضائيه/۱۲۵

الف – رياست قوه قضائيه/۱۲۵

ب – وظايف رئيس قوه قضائيه/۱۲۶

ج – وظايف رئيس قوه قضائيه در غير امور قضايي/۱۲۷

د – مسئوليت هاي قوه قضائيه/۱۲۸

ه – وزير دادگستري/۱۲۹

بخش نهم: شوراهاي محلي

الف – شوراي اسلامي در قانون اساسي/۱۳۲

ب – تشكيل شوراهاي اسلامي/۱۳۲

ج – وظايف و اختيارات شوراهاي اسلامي/۱۳۳

بخش دهم: سياست خارجي

الف – جايگاه سياست خارجي/۱۳۵

ب – سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران/۱۳۵

بخش يازدهم: تجديد نظر در قانون اساسي

چگونگي بازنگري در قانون اساسي/۱۳۸

منابع مآخذ/۱۳۹

متن كامل قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اصول تغيير يافته در بازنگري ۱۳۶۸/۱۴۱