کتاب «میل کلی» مجموعه‌ای شامل هفت مقاله درباره ریاضیات قدیم به قلم مرحوم علامه حسن‌زاده آملی است که مطالعه دقیق آن می‌تواند برای دانش‌پژوهان و علاقه‌مندان به این دانش مفید و جذاب باشد.
روح این مقالات جدای از محتوای آنها، حامل سبک ویژه دانشمندان مسلمان در پرداختن به ریاضیات است و به همین دلیل حائز اهمیت فراوان تاریخی و نیز سبک‌شناسانه است.
به گفته مؤلف، ریاضی نزد مسلمانان و نیز در قرآن بسیار حائز اهمیت بوده و بر آموختن آن تاکید فراوانی شده است، گرچه سایر علوم طبیعی نیز نزد مسلمین محترم شمرده می‌شدند، اما شأن ویژه ریاضیات و نجوم غیر قابل انکار است؛ چراکه به طور ویژه نیاز فقها به استخراج ایام و سایر مسائل فقهی را برآورده می‌کردند.
مقاله اول و دوم این کتاب به بیان اهمیت ریاضیات از نگاه شریعت و حکمت پرداخته و به تشریح برخی فواید علمی و عملی آن می‌پردازد و سپس برخی از اصطلاحات متداول این علم را تعریف می‌کند.
مقاله سوم بحث «تکسیر» در علوم ریاضی و فواید مترتب بر آن، مقاله چهارم مبحث «ظل»، مقاله پنجم و ششم «میل کلی» و «انتقاص میل کلی» و سایر مباحث نجومی مربوط به آن را طرح می‌کند. در آخرین مقاله نیز نگارنده به یکی از معجزات علمی جاویدان پیامبر اسلام در تعیین ظهر حقیقی و سمت قبله شهر مدینه منوره می‌پردازد.
این متن جذاب که حال و هوای مدارس علمی سنتی جهان اسلام را زنده می‌کند می‌تواند مکمل دیگر مباحث و آثار آن استاد فرزانه باشد.
مقدمه /11
مدخلی در تاریخچه ریاضیات قدیم /11
دیباچه /53
مقاله نخست: عالم بر اساس حساب و هندسه آفریده شده است /57
مقاله دوم: معنی هندسه و خلق و قدر /71
مقاله سوم: تکسیر دایره تحصیل نسبت قطر به محیط /93
مقاله چهارم: (ظلل مستوی) و (معکوس ) و (مقیاس ظلل) و ( ظلل سلم) و (ظلل هندسی) /105
مقاله پنجم: میل کلی /129
مقاله ششم: مقدار انتقاص میل کلی در یک سال /149
مقاله هفتم: معجزات باقی در تعیین سمت قبله و تشخیص ظهر حقیقی /173
| دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
| علوم پایه |
رياضی و آمار
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)