بلوچستان در خلال همه تاریخ ایران نقش بزرگی در پیونددهی ما با مردم شبه قاره هند داشته است و از آنجاکه درکنار افغانستان ابواب مواصلات همیشگی و پردامنه مناطق شرقی و جنوب شرقی اقلیم کهن را به روی محققان می گشوده اهمیتی عظیم پیدا کرده است.

به همین سبب این اثر، بررسی تقریبا جامع همه رویدادهای مهمی است که در عصر پهلوی اول براین خطه گذشته است و هوشیاری های طبیعی مردم منطقه را در شناخت حوادث ناگزیری که در جریان بوده برملا ساخته است . بحث اسکان عشایر بلوچ و شیوه ها و عملکرد دولت پهلوی در این خطه با تکیه بر اسناد ازجمله نقاط برجسته و مهم کتاب است.

در بخش اول این کتاب وضعیت جغرافیایی و اجتماعی بلوچستان و عوامل تاثیرگذار برآن بررسی شده است. بخش دوم این کتاب به ساختار سیاسی بلوچستان پیش از روی کارآمدن رضاخان پرداخته است و در بخش سوم وضعیت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بلوچستان در دوره پهلوی اول تحلیل شده است. این اثر پاسخگوی بسیاری از سوالات خوانندگان درباره سیاست های اعمال شده توسط حکومت پهلوی در بلوچستان است و به ویژه رویکرد پهلوی اول نسبت به عشایر این منطقه را تبیین می کند.

این کتاب 384 صفحه ای  به قلم عباس سرافرازی  و سید محسن صادقی در شمارگان1000 نسخه و با قیمت 23000 تومان از سوی سازمان انتشارات جهاددانشگاهی وارد بازار نشر شده است.

علاقه مندان برای تهیه این اثر می توانند به فروشگاه سازمان جهاد دانشگاهی به آدرس تهران - خيابان انقلاب - بين فلسطين و چهار راه وليعصر- فروشگاه و نمايشگاه دائمي كتاب جهاد دانشگاهي مراجعه نموده و یا با شماره تلفن  66487625 -021 حاصل نمایند. 

معرفی منابع و مآخذ  25
الف- سفرنامه های دوره قاجاریه و سفرنامه های دوره پهلوی25
-1 سفرنامه سند و بلوچستان  25
-2 سفرنامه سرپرسی سایکس ده هزار میل در ایران 26
-3 مهاجمان سرحد 28
-4 مهم ترین سفرنامه های ایرانیان 29
-5 سفرنامه های بلوچستان دوره پهلوی  30
ب- منابع جغرافیای دوره پهلوی 31
-1 جغرافیای نظامی ایران مُکران 31
-2 جغرافیای کشورهای آسیای غربی و هم جوار  32
-3 سرگذشت بلوچستان و مرزهای آن 32
-4 عملیات قشون در بلوچستان  33
-5 عملیات در ایران 34
ج- اسناد 35
بخش اول: وضعیت جغرافیایی و اجتماعی بلوچستان.................... 37
فصل اول وضعیت جغرافیایی...................................... 39
1 موقعیت جغرافیایی ................... 39
2 تأثیر عوامل جغرافیایی بر وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بلوچستان .......... 44
3 وضعیت اقتصادی بلوچستان .................................................................................. 48
مهم ترین ویژگی های اقتصادی بلوچستان ................................... 49
1 دام داری ..................................................... 49
2 کشاورزی ................................................................................ 50
3 تجارت ........................................................................................ 55
عنوان ف ه ر س ت م ط ا ل ب صفحه
فصل دوّم وضعیت اجتماعی بلوچستان.................................. 59
1  نژاد و سرمنشأ قوم بلوچ..................................................................... 59
جمعیت بلوچستان ....................................................................... 61
ساختار جمعیتی بلوچستان .......................................................... 61
دین......................................................................................................................... 64
زبان......................................................................................................................... 65
-2 ویژگی های قومی و فرهنگی قوم بلوچ................................................................... 68
سرگذشت بلوچ ها به روایت شاهنامه...................................................................... 70
3 ساختار سیاسی و اجتماعی ایلات و عشایر بلوچ .................................................... 72
الف  ترکیب قومی و نژادی بلوچستان ................................................................. 72
ب- قشربندی اجتماعی جامعه بلوچستان............................................................... 73
ج  تقسیم بندی و شکل طایفه ای در بلوچستان .................................................... 75
د  ساختار طبقاتی جامعه بلوچستان....................................................................... 77
4 طوایف مهم و تأثیر گذار در بلوچستان عصر پهلوی ............................................... 83
الف: طایفه نارویی ................................................................................................. 83
وجه تسمیه و سابقه تاریخی ............................................. 83
ب( طایفه شه بخش)اسماعیل زهی(...................................................... 87
پیشینه و موقعیت........................................................................ 87
طایفه ی شه بخش در دوره رضاشاه .............................................................. 89
ج( نقش طایفه ریگی در حوادث بلوچستان ............91
پیشینه و خاستگاه ............................................................ 91
ریگی ها در دوره رضا شاه: .................................................... 92
د( طایفه شیرانی .................................................................. 96
شیرانی ها در دوره رضا شاه: ..................................................... 99
ه( طایفه مبارکی....................................................................... 100
خاستگاه و پیشینه ...................................................................................... 100
مبارکی ها در دوره رضا شاه: ....................................................................... 102
عنوان ف ه ر س ت م ط ا ل ب صفحه
و ( طایفه بارکزهی................................................................................................ 105
بارکزایی ها در دوره قاجار .......................................................................... 105
بارکزایی ها و رضاشاه.................................................................................. 107
5 تغییر نظام ایالات در ایران و بلوچستان ................................................................ 108
الف( موقعیت جغرافیایی بلوچستان قبل از روی کارآمدن رضا شاه ...................... 108
ب( ایالات شرقی ایران در دوره قاجار ................................................................. 110
ج( استان سیستان و بلوچستان.............................................................................. 111
بخش دوم: ساختار سیاسی بلوچستان........................................ 115
فصل اول- نگاهی به بلوچستان در پایان حکومت قاجار............................ 117
1 - ایران در جنگ جهانی اول ................................................................................... 121
2 - نقش ایلات و عشایر در جنگ جهانی اول .......................................................... 124
فصل دوم- وضعیت سیاسی بلوچستان قبل از روی کارآمدن رضاخان ...... 129
1 بلوچستان در جریان جنگ جهانی اوّل ................................................................. 129
الف( عوامل مؤثر در رواج قاچاق اسلحه در ایران ............................................... 131
ب( پیامدهای رواج قاچاق اسلحه در بلوچستان .................................................. 133
2 ورود بلوچستان به درگیری های جنگ جهانی اوّل ............................................... 135
فعالیت های زوگمایر )گروه بلوچستان( ................................................................ 140
3 حمله انگلیسی ها به سر حد و روابط بلوچ ها با انگلیسی ها................................... 150
الف( مأموریت ژنرال دایر در بلوچستان .............................................................. 150
ب( مبارزات بلوچ ها با انگلیسی ها مقارن جنگ جهانی اول ................................. 157
مبارزات یاراحمد زایی ها ............................................................................. 157
مبارزات اسماعیل زایی ها با انگلیسی ها ...................................................... 158
ماجرای گلوکان .......................................................................................... 162
آخرین مبارزات سران عشایر بلوچ در خلال جنگ جهانی اول.................. 166
عنوان ف ه ر س ت م ط ا ل ب صفحه
بخش سوم: وضعیت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بلوچستان در دوره
رضاشاه...................................................................................... 173
فصل اوّل - رضاخان و عشایر................................................................... 175
-1 کودتای 1299 رضا خان.......................................................................................... 175
خاندان علم و رضاشاه .......................................................................................... 177
-2 سیاست عشایری رضاشاه در ایران........................................................................ 181
ایدئولوژی سیاسی و پیامد سیاست های تمرکزگرایانه دولت رضاشاه.................... 184
تغییر شکل روابط خوانین و سرداران بلوچ با حکومت مرکزی............................ 185
برچیده شدن حکومت های محلی ......................................................................... 186
فصل دوم- وضعیت سیاسی بلوچستان در دوره رضا شاه .......................... 189
-1 روابط خوانین و سرداران بلوچ با رضاشاه ............................................................ 189
-2 چگونگی لشکرکشی دولت مرکزی به بلوچستان.................................................. 191
ایجاد ستاد اجرایی................................................................................................. 191
-3 جنگ گشت و دارین چاه ..................................................................................... 194
-4 جنگ دزک............................................................................................................ 195
درگیری نیروهای دولتی و طوایف بلوچ در سال 1304 شمسی............................ 200
درگیری دوست محمدخان با ارتش رضاشاه.......................................................... 204
طغیان طوایف سرحد ............................................................................................ 207
-5 اوضاع سیاسی جنوب بلوچستان........................................................................... 209
فصل سوم: اصلاحات سیاسی و نظامی- سیاست تمرکزگرایی................... 213
1 نگاهی به سیاست تمرکزگرایی در ایران ......................................................... 213
سیاست های کنترلی دولت ها در مورد عشایر ....................................................... 214
ایلات و عشایر در دوره قاجار:................................................................... 217
2 توجّه به اسکان ایلات در تاریخ معاصر )دوران مشروطه(..................................... 223
سیاست اسکان عشایردر ایران:.............................................................................. 226
عنوان ف ه ر س ت م ط ا ل ب صفحه
3 -اسکان عشایر در دوره رضاشاه ............................................................................. 229
4 - مراحل اسکان عشایر در دوره پهلوی .................................................................. 230
مرحله اوّل اسکان ) 1320 - 1305 (......................................................................... 230
سوزاندن سیاه چادرها ........................................................................................... 231
تبعید عشایر........................................................................................................... 232
رواج زراعت و کشاورزی اجباری........................................................................ 234
نتایج اسکان عشایر................................................................................................ 239
-5 خلع سلاح در دوره قاجاریه ................................................................................. 246
-6 خلع سلاح عشایر بلوچ ........................................................................................ 252
نتایج خلع سلاح ................................................................................................... 255
فصل چهارم- اصلاحات عمرانی رضاشاه در بلوچستان............................. 257
-1 عمران و آبادانی در دوران رضاشاه ....................................................................... 257
-2 عمران و آبادانی در بلوچستان............................................................................... 258
تأسیس مدارس و دارالتربیه عشایری..................................................................... 272
قسمت اجتماعی:  273
قسمت اقتصادی: 273
حکومت محلی:  273
حوادث مهم: 273
پیشنهادات: 273
-3 احداث سدها و قنوات275
-4 احداث راه ها 279
-5 منع فروش برده در بلوچستان 283
-6 خالصه جات دولتی284
-7 کمبود غله گندم 287