تاریخ اسلام می‌باید به‌عنوان داستان پیدایش آخرین دین الهی توسط پیروان آن موردمطالعه و بررسی قرار گیرد. مسلمین باید از تاریخ تحول اخلاقی عرب جاهلی و تبدیل آن به قومیتی متمدن و اثرگذار به‌عنوان معجزه‌ی اسلام باخبر شوند. تحولی شگرف برگرفته از فضایل اخلاقی و ویژگی‌های رفتاری انسانی ممتاز که خداوند متعال درشانش می‌فرماید: (إنک لعلی خلق عظیم)

 البته در کنار مباحث تاریخ اسلام، مطالعه‌ی تاریخ اقوام و ملل دیگر و همچنین زندگی مردم عرب که حکمت الهی سرزمینشان را خاستگاه اسلام قرارداد؛ می‌تواند نقش اساسی برجسته‌ی این دین بزرگ را در پیدایش فرهنگ و تمدن بشری انکارناپذیر کند و اسلام را به‌عنوان سرمنشا و آغازگر عصری جدید، عصری بسیار متفاوت از اعصارگذشته به اثبات رساند.

این تاریخ بلند که بافراز و فرودهای فراوانی روبرو بوده حاوی صحنه‌های تلخ و شیرین بسیاری است که حتی بخش‌های دردناک آن نیز می‌تواند به‌عنوان بهترین عبرت‌ها روشنی‌بخش راه آیندگان باشد.

در حقیقت تاریخ اسلام به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مربیان اخلاقی بشر به آن‌ها درسی می‌آموزد که تمام آن در چند کلمه خلاصه می‌شود وآن عبرت گرفتن از حوادث گذشته می‌باشد.

مؤلف در کتاب حاضر سعی نموده تا آنجا که مقدور است و با اصل اختصار کتاب همراه باشد این درس را به مخاطب خود منتقل کند ودراین مختصرکتاب علاوه بربحث در رابطه با رویدادهای مهم تاریخ اسلام پیرامون این عبرتها نیز بحث نماید.

 مقدمه/۹

بخش اول: عربستان و دوران جاهلیت/۱۱

موقعیت جغرافیایی عربستان یا جزیره‌العرب/۱۳

بخش دوم: پیامبر(ص) در مکه

    فصل اول: پیش از رسالت /۲۱

    فصل دوم: بعثت/۲۵

    فصل سوم: هجرت/۲۹

بخش سوم: پیامبر(ص) در مدینه/۳۳

    فصل اول: تشکیل نخستین حکومت اسلامی/۳۵

    فصل دوم: جنگ و جهاد در مدینه/۳۷

    فصل سوم:واپسین روزها و آخرین رویدادها/۵۱

بخش چهارم: خلفای پس از پیامبر/۵۷

    فصل اول: خلافت ابوبکر/۵۹

    فصل دوم: خلافت عمر/۶۵

    فصل سوم: خلافت عثمان/۷۳

    فصل چهارم: خلافت علی(ع)

بخش پنجم: حکومت بنی امیه/۸۹

    فصل اول: سفیانیان/۹۱

    فصل دوم: مروانیان/۹۹

بخش ششم: حکومت عباسیان/۱۰۵

    فصل اول: انقلاب عباسیان/۱۰۷

    فصل دوم: عباسیان بر سریر قدرت/۱۱۳

    فصل سوم: آغاز انحطاط عباسیان/۱۱۹

منابع/۱۲۷