در علوم زيستي، ميزان تنوع و اهميت نسبي منابع ايجاد آن، مورد علاقه محققان مي باشد. تنوع عوامل دخيل در به وجود آمدن يك پديده، مانع از بدست آمدن نتايج دقيق در آزمايشات و مقايسه نتايج حاصل از آنها مي شود. به دليل اهميت مفهوم تنوع در آزمايشات علمي، درك فراگير بودن آن براي تمام كساني كه با نتايج حاصل از آزمايش سرو كار دارند بسيار ضروري است. در علم فيزيك فرايندها غالباً قطعي هستند و منبع اصلي تنوع، خطا در اندازه گيري است. تنوع زيادتري كه در موجودات زنده به دليل سيتم هاي كنترل ژنتيكي صفات اين موجود وجود دارد، نياز به استفاده از روش هاي ويژه اي براي شناسايي اثر عوامل متعدد بر آنها را به وجود مي آورد. روش هاي آماري توصيف شده در اين كتاب براي كمك به مطالعه تنوع كمي و تجزيه و تفسير داده هاي حاصل از آزمايشاتي است كه در معرض تنوع هستند.

اين كتاب در قالب درسهاي طرح هاي آزمايشي ۱ و ۲ براي رشته هاي مختلف كشاورزي تدوين شده است و مطالعه آن براي دانشجويان علوم زيستي و محققان مراكز تحقيقاتي مفيد مي باشد. در ۵ فصل اول كتاب مفاهيم پايه آمار كاربردي ذكر شده است. در فصل هاي ۶ و ۷ مفهوم تجزيه واريانس و اصول طرح هاي آزمايشي آورده شده است. انواع طرح هاي آزمايشي از قبيل طرح كاملاً تصادفي، طرح بلوك هاي كامل، روش هاي مقايسه ميانگين ها، طرح مربع لاتين، آزمايشات فاكتوريل، اختلاط، منحني پاسخ، كرت هاي خرد شده، بلوك هاي نواري، اندازه گيري هاي تكراري، تجزيه مركب، انواع طرح هاي بلوكي ناقص، طرح سيستماتيك، تجزيه كوواريانس و تبديل داده ها در فصل ۷ تا فصل ۲۱ بحث شده اند. علاوه بر مسائل حل شده در متن كتاب، تعدادي مسئله از فصل هاي مختلف همراه با راه حل و ۲۲۱ سوال چهار گزينه اي نيز ضميمه مي باشد.

كتاب «طرح هاي آزمايشي در علوم كشاورزي» در ۴۴۸ صفحه و با قيمت ۵۵ هزار ريال به چاپ رسيده است.

عنوان                                                                                                               صفحه

پيشگفتار............................................................................................................ ۱۱

مقدمه................................................................................................................ ۱۳

فصل۱- معيار تمايل مركزي و پراكنش.................................................................. ۱۷

۱-۱- قوانين جمع در آمار.......................................................................................... ۱۷

۲-۱- معيارهاي تمايل مركزي.................................................................................... ۲۰

۳-۱- معيارهاي پراكنش........................................................................................... ۲۲

فصل۲- توزيع نرمال............................................................................................. ۲۵

۱-۲- توزيع نرمال.................................................................................................... ۲۶

۲-۲- استفاده از متغير نرمال استاندارد....................................................................... ۲۷

فصل۳- نمونه گيري و اميد رياضي....................................................................... ۳۰

۱-۳- نمونه گيري.................................................................................................... ۳۰

۲-۳- اميد رياضي................................................................................................... ۳۱

فصل۴- حدود اطمينان و آزمون فرضها.................................................................. ۴۰

۱-۴- مفهوم توزيع نمونه.......................................................................................... ۴۰

فصل۵- مقايسه دو ميانگين................................................................................. ۵۲

۱-۵- مقايسه دو ميانگين......................................................................................... ۵۲

فصل۶- تجزيه واريانس........................................................................................ ۶۱

۱-۶- تنوع بين نمونه ها........................................................................................... ۶۲

۲-۶- تنوع درون نمونه ها......................................................................................... ۶۳

۳-۶- آزمون f و....................................................................................................... ۶۵

۴-۶- جدول آنوا....................................................................................................... ۶۵

۵-۶- فرض هاي تجزيه واريانس.................................................................................. ۶۸

فصل۷- اصول طرح هاي آزمايشي....................................................................... ۷۱

۱-۷- آزمايش چيست.............................................................................................. ۷۲

۲-۷- دقت نسبي طرح هاي با تيمارهاي محدود............................................................ ۷۷

۳-۷- كنترل خطاي آزمايش....................................................................................... ۷۷

۴-۷- انتخاب تيمارها............................................................................................... ۷۹

۵-۷- دقت در انجام آزمايش...................................................................................... ۷۹

۶-۷- پخش تصادي تيمارها....................................................................................... ۸۰

۷-۷- استنباط آماري............................................................................................... ۸۱

فصل۸- طرح كاملا تصادفي................................................................................. ۸۲

۱-۸- طرح كاملاً تصادفي متعادل................................................................................ ۸۲

۲-۸- طرح هاي كاملاً تصادفي با تكرارهاي نامساوي (نامتعادل)........................................ ۸۸

۳-۸- طرح كاملاً تصادفي با چند نمونه از درون هركرت..................................................... ۸۹

فصل۹- طرح بلوك هاي كاملاً تصادفي.................................................................. ۹۶

۱-۹- مفهوم طرح بلوك هاي كامل تصادفي................................................................... ۹۶

۲-۹- كرت هاي گمشده........................................................................................... ۱۰۵

۳-۹- تخمين راندمان نسبي..................................................................................... ۱۱۰

فصل۱۰- مقايسه ميانگين ها............................................................................... ۱۱۴

۱-۱۰- آزمون حداقل تفاوت مهنتي دار(LSD) و............................................................... ۱۱۴

۲-۱۰- آزمون چند دامنه اي دانكن (LSR) و................................................................... ۱۱۶

۳-۱۰- آزمون توكي (HSD) و...................................................................................... ۱۲۰

۴-۱۰- آزمون استيودنت – نيومن – كلز (HSD)و............................................................. ۱۲۱

۵-۱۰- آزمون دانت.................................................................................................. ۱۲۲

فصل ۱۱- طرح مربع لاتين.................................................................................... ۱۲۵

۱-۱۱- مقايسه طرح مربع لاتين با طرح بلوك هاي كامل تصادفي....................................... ۱۲۶

۲-۱۱- نحوه توزيع تصادفي تيمارها در واحدهاي آزمايش................................................. ۱۲۶

۳-۱۱- مدل آماري طرح مربع لاتين.............................................................................. ۱۲۷

۴-۱۱- روش تجزيه داده ها........................................................................................ ۱۲۸

۵-۱۱- مقايسه ميانگين ها....................................................................................... ۱۳۰

۶-۱۱- ارزش گمشده............................................................................................... ۱۳۱

۷-۱۱- تجزيه و تحليل طرح مربع لاتين......................................................................... ۱۳۳

۸-۱۱- تكرار مربعات طرح مربع لاتين............................................................................ ۱۳۵

۹- ۱۱- تعيين بازده نسبي....................................................................................... ۱۴۰

فصل۱۲- آزمايشات فاكتوريل................................................................................ ۱۴۳

۱-۱۲- اثرات متقابل................................................................................................. ۱۴۴

۲-۱۲- آزمايشات فاكتوريل كامل................................................................................. ۱۴۷

۳-۱۲- آزمايشات فاكتوريل با يك تكرار.......................................................................... ۱۶۱

فصل۱۳- اختلاط در آزمايشات فاكتوريل................................................................. ۱۶۵

۱-۱۳- اساس اختلاط.............................................................................................. ۱۶۵

۲-۱۳- انواع اختلاط................................................................................................. ۱۶۹

۳-۱۳- تجزيه آزمايش فاكتوريل با اختلاط ناقص.............................................................. ۱۷۲

فصل۱۴- مقايسه آماري با يك درجه آزادي............................................................ ۱۷۸

فصل۱۵- بررسي روند عكس العمل صفت به سطوح مختلف يك تيمار.................... ۱۸۵

۱-۱۵- انواع روندها.................................................................................................. ۱۸۶

فصل۱۶- طرح كرت هاي خرد شده...................................................................... ۱۹۸

۱-۱۶- موارد استفاده از طرح كرت هاي خرد شده.......................................................... ۱۹۹

۲-۱۶- تغييراتي در طرح كرت هاي خرد شده................................................................. ۲۰۸

فصل۱۷- اندازه گيري هاي تكراري....................................................................... ۲۱۸

فصل۱۸- اندازه گيري هاي تكراري....................................................................... ۲۲۷

۱-۱۸- تصادفي كردن و روش هاي مختلف مرتب كردن پلات ها......................................... ۲۲۷

۲-۱۸- تجزيه آماري................................................................................................. ۲۳۰

۳-۱۸- ارزش هاي گمشده........................................................................................ ۲۳۲

فصل۱۹- تجزيه مركب......................................................................................... ۲۳۵

۱-۱۹- تجزيه آزمايشات به اجزاء................................................................................. ۲۳۹

۲-۱۹- تفسير داده ها.............................................................................................. ۲۴۶

۳-۱۹- آزمون واريته ها در چند مكان........................................................................... ۲۵۲

۴-۱۹- همگني واريانس هاي خطاهاي آزمايشي.......................................................... ۲۵۲

فصل۲۰- طرح هاي بلوكي ناقص......................................................................... ۲۵۷

۱-۲۰- طرح هاي لاتيس متعادل................................................................................. ۲۵۸

۲-۲۰- طرح مربع لاتيس........................................................................................... ۲۶۵

۳-۲۰- طرح هاي بلوكي ناقص نيمه متعادل.................................................................. ۲۷۸

۴-۲۰- طرح هاي لاتيس مربع.................................................................................... ۲۷۹

۵-۲۰- طرح هاي لاتيس مستطيل.............................................................................. ۲۹۴

فصل۲۱- طرح سيستماتيك.................................................................................. ۳۰۶

۱-۲۱- محاسبات آماري........................................................................................... ۳۰۷

فصل۲۲- تجزيه كوواريانس................................................................................... ۳۱۱

۱-۲۲- كاربرد تجزيه كوواريانس................................................................................... ۳۱۲

۲-۲۲- روش هاي محاسبه....................................................................................... ۳۱۷

فصل۲۳- تبديل داده هاي آزمايشي...................................................................... ۳۲۹

۱-۲۳- تبديل به جذر................................................................................................ ۳۳۰

۲-۲۳- تبديل به لگاريتم............................................................................................ ۳۳۳

۳-۲۳- تبديل به زاويه............................................................................................... ۳۳۵

۴-۲۳- آزمون افزايشي بودن داده ها........................................................................... ۳۳۷

پيوست ۱ جداول.................................................................................................. ۳۴۵

پيوست ۲ مسائل................................................................................................. ۳۷۱

پيوست ۳ سوالهاي چهارگزينه اي........................................................................ ۴۱۳

منابع.................................................................................................................. ۴۴۸