صنعت پتروشیمی در ایران با 60 سال تجربه، و باتوجه به اینکه رویکردهای جهانی در مسائل محیط زیست و اقتصاد تولید، با تغییرات تدریجی از خوراک مایع به گاز در حال گسترش است و متانول به عنوان خوراک واحدهای تولیدی و همچنین سوخت پاک، یکی از مهمترین مواد پایه شیمیایی است که به صورت عمده از خوراک گاز طبیعی تولید می‌شود. با توسعه فناوری‌های تولید اولفین‌ها از متانول، حجم تولید محصولات پایین دست متانول رو به گسترش است و در ایران نیز تا زمان تدوین این کتاب 28 طرح متانول به همراه زنجیره پایین دست تعریف شده‌اند که در صورت راه‌اندازی این طرح‌ها مجموعاً 48 واحد تولیدی در ایران وجود خواهد داشت.

"موسسه متانول و آمونیاک آینده" در سال 1397 به پشتوانه سوابق اجرایی و عملیاتی و مدیریت جمعی از صاحب نظران مجرب در عرصه فناوری، ساختمان و نصب، و راه‌اندازی واحدهای متانول و آمونیاک و با هدف انتقال تجربیات و دانش به متقاضیان و کمک به رشد و توسعه این صنعت تشکیل شده‌است. باتوجه به اینکه ضرورت بررسی تکنولوژی‌های تولید متانول در یک مجموعه مفید و کاربردی مورد توجه دست‌اندرکاران تولید متانول کشور بوده‌است؛ کتاب حاضر با عنوان "متانول، فن‌آوری‌ها و فرآیندهای تولید" که حاصل زحمات همکاران و کارشناسان این موسسه است ارائه می‌شود.

مراحل مختلف پژوهش، گردآوری، و تدوین این کتاب، با مشارکت شرکت مشاورین مهندسی حامی پروژه انجام شده‌است و کتاب توسط خبرگان صنعت متانول در موسسه متانول و آمونیاک آینده، بازنگری و ویرایش علمی شده‌است

1 مقدمه 17

1-1 کاربردهای متانول 20

1-2 تاریخچه تولید متانول 23

1-3 تاریخچه تولید متانول در ایران 24

1-4 فرآیند تولید متانول 27

2-1 انواع خوراک برای تولید گاز سنتز 30

2-1-1 نفتا 30

2-1-2 نفت سیاه (هیدروکربن‏ها) 32

2-1-3 زغال سنگ 32

2-1-4 گاز طبیعی 36

2-2 سولفور 37

2-2-1 حذف سولفور 38

2-2-2 کاتالیست هیدروژناسیون 40

2-2-3 سولفور باقیمانده در گاز خروجی 42

2-3 کلرید 43

2-3-1 حذف کلر در ریفرمر خوراک گازی 43

2-4 آرسنیک 44

3-1 پیش ریفرمینگ 49

3-2 ریفرمینگ بخار 51

3-2-1 واکنش‌های ریفرمینگ بخار 53

3-2-2 ریفرمر 56

3-2-3 کاتالیست ریفرمر اولیه 66

3-2-4 نزدیکی به تعادل (Approach to Equilibrium) 68

3-3 ریفرمینگ ترکیبی 71

3-3-1 کاتالیست ریفرمر اتوترمال 73

3-3-2 مشکلات کاتالیست و غیر فعال شدن آن در ریفرمر اتوترمال 75

3-3-3 جنس تجهیزات در ریفرمر اتوترمال 78

3-3-4 رفرکتوری ریفرمر اتوترمال 80

3-4 ریفرمینگ تبادل حرارتی 81

3-4-1 ریفرمر GHR 83

3-4-2 ریفرمر HTER 85

3-4-3 ریفرمر CAR 87

3-5 ریفرمینگ اتوترمال به تنهایی 89

3-5-1 پارامترهای موثر بر ترکیب گاز سنتز تولیدی در ریفرمینگ اتوترمال 91

3-5-2 ممانعت از تشکیل دوده در ریفرمینگ اتوترمال 93

3-5-3 طراحی و عملکرد برنرهای ریفرمرهای اتوترمال 94

3-6 تولید گاز سنتز به روش اکسیداسیون جزئی 95

3-7 تولید گاز سنتز به روش ریفرمینگ خشک 98

3-8 راکتور غشایی 100

3-9 معیارهای انتخاب فرآیند مناسب برای تولید گاز سنتز متانول 100

4-1 راکتورهای ایزوترمال سنتز متانول 107

4-1-1 راکتور ایزوترمال هالدورتاپسو 109

4-1-2 راکتور ایزوترمال لورگی 110

4-1-3 راکتور ایزوترمال لینده 113

4-1-4 راکتور ایزوترمال دیوی 114

4-1-5 راکتور ایزوترمال تویو 118

4-1-6 راکتور ایزوترمال میتسوبیشی 119

4-1-7 راکتور ایزوترمال کازاله 121

4-2 راکتورهای آدیاباتیک سنتز متانول 122

4-2-1 راکتور آدیاباتیک کوانچ جانسون متی 124

4-2-2 راکتور آدیاباتیک KBR 125

4-2-3 راکتور آدیاباتیک خنک کن غیر مستقیم هالدور تاپسو 127

4-2-4 راکتور آدیاباتیک کازاله 127

5-1 جانسون متی/ دیوی 132

5-1-1 فرایند معمولی جانسون متی دیوی 133

5-1-2 فرایند GHR جانسون متی دیوی 134

5-1-3 تقطیر و خالص‏سازی جانسون متی دیوی 135

5-2 لورگی 136

5-2-1 فرایند معمولی لورگی 138

5-2-2 ریفرمینگ ترکیبی لورگی 140

5-2-3 ریفرمینگ اتوترمال تنهای لورگی 143

5-2-4 بازیابی انرژی 145

5-2-5 تقطیر و خالص‌سازی متانول 146

5-3 هالدور تاپسو 147

5-3-1 ریفرمینگ ترکیبی هالدور تاپسو 147

5-3-2 ریفرمینگ اتوترمال به تنهایی، هالدور تاپسو 150

5-4 میتسوبیشی 153

5-5 تویو 154

5-6 کازاله 154

5-6-1 تقطیر و خالص‏سازی کازاله 157

5-7 کاتالیست‌های واحد متانول 157