دامپزشکی و بویژه طب اسب، جایگاه ممتازی در جهان دارد که نیاز است تا دانشجویان و همکاران شاغل در صنعت اسب بیش از پیش به آن توجه نمایند. مجموعه حاضر بر اساس پاسخ به این نیاز، جمع آوری و نگاشته شده است. این مجموعه بر اساس قالب طب داخلی دامهای بزرگ، که در بسیاری از موارد اساس تشخیص و درمان بیماریهای اسب را نه تنها در ایران، بلکه در تمامی کشورها تشکیل می دهد، استوار شده و شامل چهار فصل بیماریهای داخلی، بیماریهای باکتریایی و ویروسی، بیماریهای انگلی، و بیماریهای متفرقه دستگاه گوارش اسب می باشد. نگارنده تلاش نموده است که از گزارشات مستدل و مقالات مرتبط داخلی که از حدود ۳۰ سال گذشته در زمینه بیماریهای دستگاه گوارش اسب موجود بود، بهره مند گردد. با توجه به محدودیت های حاضر جهت چاپ کتاب، متأسفانه از تصاویر بسیاری زیادی که در اختیار اینجانب و یا سایر همکاران بوده است

فصل اوّل: بیماری‌های داخلی دستگاه گوارش در اسب ۱۹

تظاهرات اختلال کار دستگاه گوارش در تک‌سُم‌ها ۱۹

اختلالات مرتبط با دریافت مادّۀ غذایی، جوش و بلع ۱۹

دلایل دیسفاژی و اختلال در بلع ۲۱

ریزش بزاق و ترشّح بیش از اندازۀ آن ۲۱

استفراغ و برگشت موادّ غذایی ۲۲

اسهال ۲۴

سندرم‎های سوءجذب ۲۵

یبوست ۲۶

دفع مدفوع با حجم کم ۲۶

ایلئوس (بدون حرکت و حرکتی) ۲۷

خونریزی دستگاه گوارش ۲۸

درد حفرۀ شکمی ۲۹

تنسموس ۳۰

شوک و دهیدراتاسیون ۳۰

اتّساع حفرۀ شکمی ۳۱

بیماری‌های حفرۀ دهان و اعضای وابسته ۳۲

التهاب حفرۀ دهانی ۳۲

استوماتیت بولوس ۳۳

بیماری‌های دندان‌ ۳۶

بیماری‌های غدد بزاقی بناگوشی ۳۸

بیماری‎های حلق و مری ۳۹

التهاب حلق ۳۹

انسداد حلق ۴۲

فلجی حلق ۴۴

التهاب مری یا ازوفاژیت ۴۶

پارگی مری ۴۷

انسداد مری ۵۰

انسدادهای داخل مجرایی مری ۵۰

انسدادهای خارج مجرایی مری ۵۱

فلجی مری ۵۱

مگاازوفاگوس ۵۱

تنگی مری ۵۲

انسداد مزمن مری ۵۵

خارج کردن جسم خارجی با آندوسکوپی ۵۸

شستشو یا لاواژ مری در اسب ۵۸

جرّاحی برای تغذیه ازطریق مری گردنی ۶۰

بیماری‎های معده و روده‌ها ۶۱

التهاب معده ۶۱

آنتریت‎ها (شامل سوءجذب‎ها، آنتروپاتی‎ها و اسهال) ۶۵

روند ایجاد اسهال ۶۷

اسهال‌های اسموتیکی ۶۷

اسهال‌های اگزوداتیو ۶۸

اسهال‎های ترشّحی ۶۸

اسهال ناشی از حرکات غیرطبیعی روده‎ها ۶۹

آنتریت‎های مزمن ۷۵

آزمایش‎های هضمی/ جذبی ۷۷

درمان آنتریت ۷۹

داروهای ضدّاسهال ۸۳

اسهال تغذیه‌ای ۸۵

تغذیۀ بیش‎ازاندازه با شیر ۸۶

لیپوم‎های پایه‌دار ۸۸

بیماری‎های صفاق ۸۸

التهاب صفاق ۸۸

توکسمی و سپتی‎سمی ۹۰

شوک و خونریزی ۹۱

درد حفرۀ شکمی ۹۱

ایلئوس پارالیتیک ۹۲

تجمّع مایع اگزودایی ۹۲

چسبندگی ۹۲

پریتونیت‌های حاد و تحت حاد ۹۳

پریتونیت‎های فوق حادّ منتشر ۹۵

پریتونیت مزمن ۹۶

بزل حفرۀ شکمی و گرفتن مایع صفاقی ۹۷

پریتونیت‏های سپتیک در اسب‏ها ۹۸

بیماری‌های حفرۀ شکمی اسب شامل کولیک و اسهال ۱۰۲

کولیک‎های انسدادی، غیراختناقی ۱۰۳

کولیک‌های انسدادیِ اختناقی ۱۰۳

انفارکتوس‌های غیراختناقی ۱۰۴

کولیک با منشأ التهابی ۱۰۵

نگاه اجمالی به بیماری‌زایی کولیک‌های مرسوم ۱۱۹

انسدادهای ساده ۱۱۹

انسداد روده‎های کوچک ۱۱۹

انسداد در روده‎های بزرگ ۱۱۹

ضایعات انسدادی به همراه اختلال در خونرسانی (اختناق) ۱۲۰

انفارکتوس ۱۲۰

آناتومی طبیعی روده‎ها ۱۲۶

یافته‎های غیرطبیعی ۱۲۹

لوله‎گذاری از منخرین به معده ۱۳۳

روش‌های تشخیصی کمکی ۱۳۷

بزل حفرۀ شکمی ۱۴۳

موارد ارجاع دام به مراکز درمانی ۱۴۷

درمان دارویی ۱۵۱

داروهای ضدّالتهاب غیراستروئیدی ۱۵۴

آلفا دو آگونیست‎ها ۱۵۵

شبه‎مخدّرها ۱۵۵

روان‎سازهای روده‎ای و نرم‎کننده‎های مدفوع ۱۵۷

مدیریت کولیک در سطح مزرعه ۱۶۰

کولیک در مادیانهای آبستن و پس از زایمان ۱۶۱

کولیک در کرّه اسب‎ها ۱۶۶

اتّساع معده در اسب ۱۷۶

انباشتگی معده در اسب‎ها ۱۸۵

زخم‎معده (معدهای- دئودنومی) در کرّهها ۱۸۶

زخم‎معده در اسب‎های بالغ ۱۹۶

انسداد روده‎ها در اسب ۲۱۴

انسداد رودههای کوچک در اسب ۲۱۵

انسداد به همراه انفارکتوس ۲۱۵

انسدادهای بدون انفارکتوس ۲۱۵

انسدادهای عملکردی ۲۱۶

ورود روده‎ها یا فتق آنها به سوراخ اپی‎پلوئیک ۲۱۷

فتق مغابنی ۲۱۸

تلسکوپی شدن رودهها ۲۱۸

اجسام خارجی ۲۱۹

انباشتگی ۲۱۹

گیر کردن روده‎ها در چادر روده‎بند ۲۲۰

انسداد در بخش خلفی حفرۀ شکم ۲۲۶

التهاب دئودنوم و بخش بالایی ژژنوم (آنتریت قدامی، آنتریت فوقانی) ۲۲۸

بیماری‎های سکوم (رودۀ کور) ۲۳۵

انباشتگی سکوم ۲۳۶

پارگی و سوراخ شدن سکوم ۲۳۷

تلسکوپی شدن سکوم داخل سکوم و سکوم داخل کولون ۲۳۸

پیچخوردگی سکوم ۲۳۸

اتّساع سکوم و انباشتگی آن ۲۳۹

جابه‏جایی و پیچ‎خوردگی در کولون‎های بزرگ (صعودی) ۲۴۳

جابه‌جایی کولون چپ پشتی (گیر کردن کولون در لیگامان کلیوی- طحالی) ۲۴۶

جابه‏جایی کولون راست پشتی ۲۴۷

ولوولوس ۲۴۷

جابه‌جایی کولون راست پشتی و ولوولوس ۲۵۰

انباشتگی در کولون‎های بزرگ (صعودی) اسب ۲۵۰

سنگ‎های روده‎ای و سنگ‎های مدفوعی ۲۵۶

کولیک شنی ۲۶۱

التهاب کولون راست پشتی ۲۶۴

انسداد کولون کوچک ۲۶۶

یافتههای بالینی در ضایعات اختناقی کولون کوچک ۲۶۹

کولیک‎های اسپاسمودیک ۲۷۰

تیمپانی رودهها در اسب ۲۷۲

التهاب ناشی از کرم در شریان‎های مزانتریک (آنوریسم کرمی و کولیکهای ترومبوآمبولیک) ۲۷۳

آبسههای پشت صفاقی (آبسههای داخل حفرۀ شکمی، پریتونیت‎های مزمن و التهاب بورس چادرینه) ۲۷۶

پارگی راست‎روده ۲۷۸

اسهال حاد در کرّه‎های شیرخوار ۲۸۶

اسهال حاد در اسب‎های بالغ (کرّه‎های غیرشیرخوار) ۲۹۹

پیشگیری و درمان آندوتوکسمی/ توکسمی و پاسخهای التهابی عمومی بدن ۳۱۱

اسهالهای مزمن غیرقابل تفریق در اسبها ۳۱۳

بیماریهای التهابی مزمن و ناشناختۀ رودهها در اسب ۳۲۰

آنتریت‎های گرانولوماتوزی اسب‎ها ۳۲۱

آنتروکولیتهای لنفوسیتیک- پلاسموسیتیک ۳۲۳

آنتریت‎های کانونی ائوزینوفیلی ناشناخته ۳۲۴

بیماری علفی اسب (دیس اتونومیای اسبها، بیماری علفی و مال‎سیکو) ۳۲۵

افزایش میزان آمونیوم روده‎ها ۳۳۶

فصل دوم: بیماری‎های باکتریایی و ویروسی  دستگاه گوارش در اسب‌ها ۳۳۹

سالمونلوزیس ۳۳۹

التهاب رودۀ (آنتریت) ناشی از سالمونلا ۳۵۱

سالمونلوزیس اسبی ۳۵۳

آنتروکولیتهای همراه با کلستریدیوم دیفیسیله ۳۶۱

آنتروپاتیهای ازدیادی در اسب ۳۶۷

نئوریکتزیوزیس اسبی (ارلیشیوز مونوسیتی اسبی، کولیت ارلیشایی اسب و تب پوتوماک اسبی) ۳۷۳

عفونت کوروناویروسی اسب‎ها ۳۸۱

اسهال ویروسی کرّه‎ها ۳۸۲

روتاویروس اسبی در کرّه‎ها ۳۸۳

فصل سوم: بیماری‎های انگلی دستگاه گوارش در اسب‎ها ۳۸۹

کریپتوسپوریدوزیس ۳۸۹

آسکاریازیس در اسب‏ها ۳۹۲

استرونژیلوزیس یا سیاتوستومینوزیس در اسب‎ها ۳۹۵

اکسیوریس اکوئی (کرم سوزنی) ۴۰۱

استرونژیلوئیدس (کرم نخی) ۴۰۲

آلودگی با گونه‎های گاستروفیلوس (بات‎فلای) ۴۰۳

آلودگی با لارو کرمهای نواری ۴۰۷

آلودگی با کرم‎های نواری بالغ ۴۰۷

فصل چهارم: بیماری‎های متفرّقۀ دستگاه گوارش در اسبها ۴۱۳

مسمومیّت با فسفر ۴۱۳

مسمومیّت با آرسنیک ۴۱۵

کولیک ناشی از گیاهان غیرقابل هضم ۴۲۲

مسمومیت با کانتاریدین و سوسک یونجه، کانتاریدیازیس ۴۲۳

سرطانهای دستگاه گوارش در اسب ۴۲۶

اختلالات مادرزادی دستگاه گوارش ۴۲۸

بیماریهای ارثی دستگاه گوارش ۴۳۰

سندرم سفید کشنده در کرّه اسبها و برّه‌‎‌ها (نبود گانگلیون رودهای) ۴۳۰

منابع ۴۳۱