در اين كتاب تلاش شده است با تكيه بر مشاهدات عيني و علمي نگارنده به بررسي تطبيقي دو نظام آموزشي پيشرفته استراليا و ژاپن با نظام آموزش ايران پرداخته شود تا بتوان از تجارب مفيد و نوآورانه آن جوامع الهام گرفته و متناسب با شرايط خودمان از آن‌ها بهره‌برداري كنيم.

البته بررسي همه ابعاد و عناصر حاكم در نظام آموزشي نيازمند بحث‌هاي بسياري است حتي لازم است با نگاه جامعي ارتباط آن با جنبه‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي آن جامعه هم ديده شود. بنابراين موضوع اين كتاب را محدود به يك حوزه خاص نموديم و با توجه به اينكه خلاقيت يكي از مهم‌ترين موضوعات مطرح در نظام‌هاي آموزشي است در اين كتاب نظام‌هاي آموزشي را از اين منظر و نوع نگاه و توجه به اين موضوع مورد بررسي قرار داده‌ايم.

لذا قبل از ورود به بحث نظام‌هاي آموزشي لازم بود ابتدا مبحث خلاقيت مورد بحث و بررسي قرار گيرد. چه بسا افرادي هنوز خلاقيت را از زاويه ديد نبوغ مرتبط با پرورش افراد خاص با ايده‌ها و ابداعات در سطح جهاني بدانند. در حالي که آنچه در اينجا مدنظر ما است خلاقيت خاص و بزرگ نيست بلكه منظور ما كمك به افراد براي به فعل درآوردن قواي خلاقي است كه به نسبت از آن برخوردارند و مي‌توانند در حل مسائل از آن ياري جويند. كرافت (2014) مي‌گويد« پژوهش‌ها از خلاقيتي كه مي‌تواند دنيا را تغيير دهد به سوي خلاقيت در زندگي روزمره معطوف شده است».

اين کتاب مي‌تواند منبع مناسبي براي دست اندرکاران آموزش و پرورش ايران در تمام سطوح مديريتي و آموزشي، دانشجويان علوم تربيتي و روان‌شناسي تربيتي به ويژه در واحد درسي آموزش و پرورش تطبيقي در دوره کارشناسي ارشد و کارشناسي باشد.

پيشگفتار 9

فصل اول: خلاقيت در آموزش 13

مقدمه 13

خلاقيت چيست؟ 17

ضرورت پرورش خلاقيت 20

رشد خلاقيت 23

سطوح خلاقيت 24

مراحل يادگيري 26

معلم و خلاقيت 29

ويژگيهاي افراد خلاق 31

خلاقيت در برنامه درسي 35

آموزش خلاقيت در برابر آموزش خلاق 37

عوامل شکوفايي و موانع بروز خلاقيت 42

تأملي بر نظريهي يادگيري 47

مسئله‌يابي و حل مسئله خلاق 48

هوش و خلاقيت 50

رويکرد فرهنگي در يادگيري، آموزش و خلاقيت 51

فصل دوم: خلاقيت، هدف اصلي آموزش ‌و پرورش استراليا 53

سطوح آموزشي در نظام آموزش و پرورش 55

سطوح يادگيري 62

استانداردهاي يادگيري در استراليا 63

اهداف، اصول و ارزش‌هاي آموزشي در استراليا 63

جدول استانداردهاي آموزشي در استراليا (ايالت ويکتوريا) 71

جدول استاندارهاي خلاقيت نظام آموزشي در استراليا (ايالت ويکتوريا) 72

نمونه‌اي از اهداف و فعاليت‌هاي يک مدرسه ابتدايي در شهر ملبورن، ايالت ويکتوريا 72

فصل سوم: خلاقيت، بستر فعاليت نظام آموزشي ژاپن 77

اصلاحات آموزشي: نوسازي اجتماعي و تحرك فرآيند مدرن سازي 77

جايگاه معلم در نظام آموزشي ژاپن 79

آموزش‌هاي اخلاقي در نظام آموزشي ژاپن 82

اهميت مهارت در نظام آموزشي ژاپن 83

آموزش ابتدايي ژاپن 85

اهداف مدارس پيش‌دبستاني و ابتدايي در نظام آموزش ‌و پرورش ژاپن 86

اهداف و برنامه درسي مقاطع تحصيلي نظام آموزش ‌و پرورش ژاپن 88

نمونه‌اي از يک کلاس درس در مدارس ژاپن 90

محتواي آموزشي در نظام آموزش و پرورش ژاپن 100

نمونه‌اي از کتاب درسي مهارت زندگي 101

فصل چهارم: خلاقيت، نقطهي شروع احياي آموزش ‌و پرورش ايران 109

اهداف کلان آموزش ‌و پرورش ايران 111

معلم و خلاقيت 112

ضرورت توجه به خلاقيت در نظام آموزشي ايران 116

مقايسه پاسخ معلمان 125

نقطه شروع نوآوري در آموزش ‌و پرورش ايران 134

منابع