- فیشته؛ دانشنامه فلسفه استنفورد (۳۹)

فیشته؛ دانشنامه فلسفه استنفورد (۳۹)

ناشر:

ققنوس

نویسنده:

دنیل بریزیل

مترجم:

سید مسعود حسینی

سال نشر:

1394

صفحه:

نوبت چاپ:

یوهان گوتلیپ فیشته ،یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان غرب و از پایه‌گذاران سنت ایده‌آلیسم آلمانی است. او در ایران فیلسوف ناآشنایی نیست ولی به اندازه هم‌عصرانش مورد توجه قرار نگرفته است. چشم‌پوشی از او دلایل بسیاری می‌تواند داشته باشد. مهم‌ترینش شاید سایه‌ای بود که کانت و هگل بر او انداختند، دو فیلسوف بزرگی کـه قبل و بعد از او در عرصه‌ فلسفه‌ آلمانی پیشگام بودند. حتی می‌توان به پیچیدگی پاره‌ای از آثار فلسفی فیشته نیز اشاره کرد که مزید بر علت بوده است. با این‌حال، تردیدی نیست که فیشته فیلسوفی مؤسس است و مثل هر فیلسوف اصیل دیگری، بر میراث فیلسوفان پیش از خود تکیه می‌کند و می‌کوشد از آنها فراتر رود. در مورد فیشته می‌توان به کانت اشاره کرد.

او بر این باور بود که ایده‌آلیسم استعلایی به‌تنهایی می‌تواند آزادی انسانی و ضرورت طبیعی، احساسات اخلاقی و احکام عقلانی، احساسات و اندیشه‌ها را با هم سازگار کند. او از دل نقدهایی که بر فلسفه کانتی وارد کرد نظامی فلسفی بنا نهاد و در آن فلسفه‌ای را توضیح و بسط داد که امکان این سازگاری را فراهم می‌کرد. مشهور است که آثار فیشته به‌شدت پیچیده، دشوار و سخت‌فهم‌اند. ولی او در کنار آثار فلسفی محض آثار همه‌فهمی نیز دارد با این فصل مشترک که همگی معطوف به تأسیس یک «فلسفه مردمی» است.

این شماره از دانشنامه فلسفه استنفورد اطلاعات و تحلیل‌های مفیدی درباره فلسفه فیشته ارائه کرده است.