ورود صنعت نفت به عنوان عاملي مهم بر ساختارهاي اجتماعي ـ اقتصادي، سياسي و حتي مدني تأثير گذاشت، اما به دلیل تأثیر عوامل بیرونی در این صنعت، تمايز ساختاري بين نهادهاي مربوطه به‌وجود نيامد و در فرآيند نوسازي منطقه نتوانست به مثابه تسهيل کننده قوی نقش داشته باشد.

با این حال بروز پيامدهاي مثبت اجتماعی - فرهنگی در واحدهاي بخشي منطقه در اثر کشف و تولید نفت در منطقه غیرقابل انکار است.

در کنار پیامدهای مثبت و مديريت شده، پیامدهای ناخواسته نفت بر ساختارهاي اجتماعي، اقتصادي و مدني منطقه تحميل شده و حتی در مواردی باعث بروز تعارض‌ها و تناقضاتي در جامعه شد.

اين کتاب به دنبال بررسي تأثير و تأثرات اين ساختارها و مطالعه نقش و اثرات نهادهاي فوق در ساخت اجتماعي شهرهای نفتی در مناطق نفت‌خيز جنوب است.

فهرست

مقدمه: رویكردی نظری................................................................................................... 13

فصل اول: منطقه در سال‌های قبل از كشف نفت............................................................ 25

1-1- خوزستان قبل از كشف نفت   25

فصل دوم: سال‌های اولیه كشف نفت............................................................................... 29

1-2- نفوذ انگلیسی‌ها در ایلات و قبایل  31

2-2- نفت و تغییر ساختارهای اجتماعی  34

3-2 - شكل‌گیری مهاجرت در عصر جدید  35

4-2- طبقات اجتماعی و معیشت كارگران  38

5-2- تعامل فرهنگی........................................................................................................ 40

6-2- جنگ جهانی اول و دخالت مستقیم انگلیس................................................................ 50

فصل سوم: ظهور سلسله پهلوی ...................................................................................... 29

1-3- كودتای رضاخان  57

2-3- رضاخان و خوانین بختیاری   58

3-3- رضاخان و شیخ خزعل  61

4-3- پایان دوره ملوك‌الطوایفی  68

4-3- گذار از سنت به نوسازی   70

5-3- نفت و نوسازی اجتماعی.......................................................................................... 71

6-3- الگوی مصرف   82

7-3- اوقات فراغت   84

8-3- آموزش و پرورش    86

9-3- نفوذ تدریجی دولت مركزی در صنعت نفت   89

فصل چهارم جنگ جهانی دوم تا ملی شدن نفت ...................................................... 107

1-4- جنگ جهانی دوم و منطقه نفت‌خیز 97

2-4- معیشت و رفاه مردم در سال‌های اشغال  100

3-4- بهداشت   103

4-4- آموزش................................................................................................................. 104

5-4- بسترهای اجتماعی نهضت ملی شدن صنعت نفت   105

6-4- اعتصابات اتحادیه كارگران  106

7-4- آغاز نهضت ملی شدن صنعت نفت   115

فصل پنجم: كودتا و ورود آمریكایی‌ها ......................................................................... 155

1-5- كنسرسیوم و مكتب نفتی آمریكا 135

2-5- نوسازی و غرب‌زدگی منطقه 137

1-2-5- گسترش رفاه و رواج فرهنگ غربی در دوره كنسرسیوم....................................... ............................. 137

2-2-5- آموزش و پرورش.. ... 140

3-5- موج فزاینده شهرنشینی  142

4-5- نشریات شركت نفت   143

5-5- انجمن‌های مدنی  144

6-5- توسعه بهداشت   149

7-5- ورزش و تفریح  150

فصل ششم: انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مناطق نفت‌خیز                              29

1-6- انقلاب اسلامی  159

2-6- واقعه سینما ركس   159

3-6- تظاهرات مردمی علیه رژیم پهلوی   163

4-6- اعتصابات كاركنان  164

5-6- پیروزی انقلاب اسلامی  169

6-6- صنعت نفت و آغاز جنگ   170

7-6- دوران جنگ تحمیلی  176

1-7-6- پاكسازی نیروی انسانی وزارت نفت................................................................. ................................................. 176

2-7-6- اشتغال...................................................................................................... ............................................................................ 178

3-7-6- موج جدید مهاجرت..................................................................................... ............................................................... 180

4-7-6- خدمات رفاهی............................................................................................ .................................................................... 181

5-7-6- بهداشت و درمان........................................................................................ .................................................................. 182

6-7-6- آموزش عالی.............................................................................................. ...................................................................... 188

7-7-6-  ورزش و جنگ........................................................................................... .................................................................... 190

8-7-6- جمعیت..................................................................................................... ............................................................................ 193

9-7-6- خدمات صنعت نفت به جنگ.......................................................................... ....................................................... 196

فصل هفتم: پایان جنگ، بازسازی و توسعه  ............................................................... 241

1-7- خسارات وارده و بازسازی   201

2-7- بازسازی و توسعه در صنعت نفت   201

3-7- ایجاد منطقه ویژه اقتصادی   203

4-7- تامین آب و برق  204

5-7- فعالیت در بخش كشاورزی   207

6-7- تهدیدها و فرصت‌های بازسازی   209

7-7- اشتغال و بیكاری بعد از جنگ   213

8-7- نیروی انسانی صنعت نفت   215

9-7- شهرهای نفتی بعد از جنگ   216

1-9-7- آبادان بعد از جنگ..................................................................................... ................................................................ 216

2-9-7- مسجدسلیمان بعد از جنگ............................................................................. ......................................................... 217

4-9-7- هفتگل....................................................................................................... ............................................................................. 222

5-9-7- نفت سفید.................................................................................................. ......................................................................... 223

10-7- تركیب جمعیت   224

11-7- گسترش مراكز آموزشی  226

12-7- وضعیت بهداشت و سلامت   231

13-7- بهداشت روان  236

14-7- وضعیت زیست‌محیطی  237

15-7- انجمن‌ها 239

16-7- آثار فرهنگی  240

17-7- ورزش   242

18-7- برخی مسائل اجتماعی- فرهنگی  246

منابع  249