فهرست مطالب
عنوان صفحه
بخش اول: مقدمه ............................................................................................................... ۱
اهمیت از دیدگاه مربیان آزمایشگاه ..................................................................................................................... ۱
اهمیت از دیدگاه کاراموزان .................................................................................................................................... ۲
اهمیت از دیدگاه دانشکده ..................................................................................................................................... ۲
بخش دوم: مسئولیتهای کارشناسان ............................................................................... ۳
نگهداری از آزمایشگاه و تجهیزات ........................................................................................................................ ۳
نگهداری سوابق ......................................................................................................................................................... ۳
ایمنی و روشهای اضطراری ................................................................................................................................. ۳
آماده سازی برای فعالیتهای آزمایشگاهی ........................................................................................................ ۵
ادارهی مناسب آزمایشگاه ........................................................................................................................................ ۵
بخش سوم: بایدها و نبایدها برای کارآموزان ..................................................................... ۷
توصیههای اخلاقی ................................................................................................................................................... ۷
روش کار عمومی ...................................................................................................................................................... ۸
عملیات مقدمات پاکسازی ...................................................................................................................................... ۹
پوشش در آزمایشگاه ............................................................................................................................................. ۱۰
اصول بهداشتی ....................................................................................................................................................... ۱۲
دستورالعمل مواقع اضطراری .............................................................................................................................. ۱۲
شناسایی مواد شیمیایی ....................................................................................................................................... ۱۲
روش و شرایط حفاظتی کار با اسیدها ............................................................................................................. ۱۶
ریزش اسید/ باز ...................................................................................................................................................... ۱۷
پیشگیری از آتشسوزی و انفجار ....................................................................................................................... ۱۸
مواد کسید کننده .................................................................................................................................................. ۱۹
مواد واکنش پذیر با آب ........................................................................................................................................ ۱۹
مواد آتش گیر ......................................................................................................................................................... ۲۰
لیست مواد آتش گیر ............................................................................................................................................ ۲۱
موادی که تولید پراکسید میکنند .................................................................................................................... ۲۲
طبقهبندی مواد شیمیایی که به مرور زمان پراکسید میکنند................................................................... ۲۲
مایعات و گازهای سرمازا ...................................................................................................................................... ۲۴
مواد منفجر شوند ................................................................................................................................................... ۲۵
ایمنی کار با مشعل بونزن .................................................................................................................................... ۲۶
خطرات تشعشع ..................................................................................................................................................... ۲۹
خطرات فیزیکی ...................................................................................................................................................... ۲۹
بخش چهارم: برنامهی بهداشت شیمیایی ........................................................................ ۳۱
عناصر مورد نیاز برنامهی بهداشت شیمیایی .................................................................................................. ۳۱
برگهی دادههای ایمنی ماده MSDS ............................................................................................................... ۳۲
بخش پنجم: مواردی که در هنگام خرید مواد شیمیایی باید در نظر گرفته شود.............. ۳۵
قبل از سفارش مواد شیمیایی، موارد زیر را انجام دهید.............................................................................. ۳۵
بخش ششم: سیستم ردیابی شیمیایی ........................................................................... ۳۷
بخش هفتم: نحوهی برچسب زدن به محتویات شیمیایی ................................................ ۳۹
بستهبندی تجاری مواد شیمیایی ....................................................................................................................... ۳۹
محفظههای ثانویه و محلولیهای ساخته شده ............................................................................................... ۳۹
محفظههای مصارف فوری .................................................................................................................................... ۴۰
ضایعات شیمیایی ................................................................................................................................................... ۴۰
مواد پراکسیدی شکل ........................................................................................................................................... ۴۰
بخش هشتم: شیوهی نگهداری مواد شیمیایی ................................................................ ۴۱
مقررات کلی جهت انبار مواد شیمیایی ............................................................................................................ ۴۱
سازمانبندی ............................................................................................................................................................ ۴۱
تفکیک و چیدمان مواد شیمیایی ...................................................................................................................... ۴۳
هشدارهایی در ذخیره سازی .............................................................................................................................. ۴۳
نکات استفادهی صحیح از ظروف ذخیره سازی مواد ................................................................................... ۴۴
شیوههای پیشنهادی قفسهبندی انبار ............................................................................................................... ۴۴
الگوی پیشنهادی قفسهبندی برای ذخیره سازی مواد معدنی ................................................................... ۴۶
الگوی پیشنهادی قفسهبندی برای ذخیره سازی مواد آلی ......................................................................... ۴۷
بخش نهم: کپسولهای گاز فشرده .................................................................................. ۴۹
طریقهی نگهدای، جابهجایی و استفاده از کپسولهای گاز فشرده ........................................................... ۴۹
شناسنامهسیلندرهای گاز ..................................................................................................................................... ۵۱
سازگاری گازهای فشرده ...................................................................................................................................... ۵۳
ایمنی استفاده از کپسول گاز آزگون ................................................................................................................ ۵۴
سیلندرهای گاز استیلن ....................................................................................................................................... ۵۴
نکتههای ایمنی کار با کپسول گاز استیلن ..................................................................................................... ۵۵
سیلندرهای گاز هیدرژون .................................................................................................................................... ۵۷
پاکسازی سامانههای هیدروژن گازی از گازهای اکسنده .......................................................................... ۵۸
شرایط محل نگهداری از سیلندرهای گاز هیدروژن ..................................................................................... ۵۹
انبار کردن سیلندرهای گاز هیدروژن ............................................................................................................... ۶۱
رگلاتورها .................................................................................................................................................................. ۶۲
انتخاب رگلاتور ........................................................................................................................................................ ۶۳
نصب رگلاتور ........................................................................................................................................................... ۶۴
بخش دهم: سمیت مواد شیمیایی ................................................................................... ۶۷
تقسیمبندی ترکیبات شیمیایی بر مبنای اثرات فیزیولوژیکی ................................................................... ۶۷
گازهای سمی .......................................................................................................................................................... ۷۰
مونوکسید کربن (CO)................................................................................... ۷۰
دی اکسید کربن (CO۲) ...................................................................................................................................... ۷۲
کلر .............................................................................................................................................................................. ۷۲
کلرور کربونیل (COCL۲) ..................................................................................................................................... ۷۷
سولفید هیدروژن (H۲S) .................................................................................................................................... ۷۷
دی اکسید گوگرد (SO۲) .................................................................................................................................... ۸۲
اکسیدنیترو (NO۲) ............................................................................................................................................... ۸۳
سیانوژن (C۲N۲) .................................................................................................................................................... ۸۳
نشت جیوه ............................................................................................................................................................... ۸۳
بخش یازدهم: روشهای کاهش مقدار و یا سمیت زبالههای شیمیایی تولیدی در آزمایشگاه ۸۷
دستورالعملهای پیشنهادی جهت دفع مواد شیمیایی ............................................................................... ۸۸
پیوست A: نمادهای عمومی ایمنی ................................................................................... ۹۱
پیوست B: برچسبهای خطر انجمن ملی حفاظت در مقابل آتش .................................... ۹۷
پیوست C: موادی که خطر آنها از ارزش آموزشی بیشتر است ..................................... ۱۰۱
پیوست D: مواد با ماهیتی خطرناک که ممکن است استفاده از آنها ارزش آموزشی داشته باشند ۱۱۱
پیوستE: مواد شیمیایی ناسازگار .................................................................................. ۱۱۳
پیوست F: ایمنی و تجهیزات اضطراری توصیه شده برای آزمایشگاه ........................... ۱۱۷
پیوست G: چگونگی ورود یک مادهی شیمیایی به بدن .................................................. ۱۱۹
پیوست H: محدودیتها برای قرار گرفتن در معرض مواد ............................................. ۱۲۱
پیوستI: راهنماییهای عمومی هنگام حوادث و یا ریزش مواد شیمیایی ...................... ۱۲۵
پیوست J: فهم یک MSDS ........................................................................................... ۱۲۹
پیوست K: نمونهی MSDS............................................................................................. ۱۳۱
پیوستL: عبارات ایمنی (هشدارS) و ریسک (هشدار R).............................................. ۱۴۱
منابع............................................................................................................................. ۱۴۷