متألهین بر این باورند که جهان، تحت سلطه و سیطرهی موجود واحد است که با حکمت، عنایت، قدرت و عدالت مطلق و محض بر آن حکم میراند. حکمت و عنایت او اقتضای آن را دارد که جهانی با نظام احسن و بیشترین خیرات و کمالات ایجاد کند. جهانی که همچون خود او، خیر کامل و محض باشد. اما در نگاه نخست به عالم، پارهای از امور را میبینیم که فاقد خیریت است و جنبهی شر و ناخوشایند بودن آن بیشتر خودنمایی میکند. این شرور میتواند شرور متافیزیکی (همچون نقص و شناخت نادرست نظام هستی)، طبیعی (مانند درد، رنج، زلزله و سیل) یا اخلاقی (همچون گناه، جنگ و جنایت) باشد. پرسش مهم این است که اگر عالم، تحت سلطهی چنین موجود کاملی است، چرا این شرور در آن راهیافتهاند؟ چه کسی مسئول ورود آنها به عالم است؟ چرا عالم سراسر خیر و نیکی نیست؟ چرا خداوند ورود شرور به این عالم را مجاز گردانیده است؟ این پرسش و پرسشهای مشابه، صفات الهی از قبیل توحید خالق جهان، عدل الهی، رحمت و خیرخواهی او، حکمت الهی و قدرت مطلق خداوند را موردتردید قرار میدهد. انسانها از قدیمالأیام همواره با چنین سؤالاتی دستبهگریبان بوده و پاسخهایی برای آن تدارک دیدهاند. طبعاً این سؤالات، ذهن فیلسوفان و حکما را نیز به خود مشغول داشته و درصدد برآمدهاند تا ماهیت شر را در عالم تبیین کنند که در این مجموعه مقالات تلاش میشود مباحثی را که ملاصدرا، هیوم، جی. ال. مکی و پلانتینگا در این خصوص مطرح کردهاند، ارائه و تبیین شود.
پیشگفتار/9
مبانی و راه حل های ملاصدرا در مسئله شر/10
بررسی مواجهه عدم انگاری شرور با معضل شر ادراکی از دیدگاه صدر المتألهین/46
دیدگاه هیوم و جی. ال. مکی در مسئلة شر و تطبیق آن با حکمت متعالیه/67
مسئلة منطقی شر از دیدگاه آلوین پلانتینگا/86
مقایسة آرای ملاصدرا و پلانتینگا در حل مسئله شر/126
منابع /154
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
علوم انسانی |
دین
|