این کتاب تلاش نخستین و شاید نه چندان درخشان نویسنده برای نگارش کتابی درسی است با علم به آثار درخشان استادان دانشمند که پایه­های پژوهش­های تازه در ادبیات­اند. با احترام به مقام علمی همۀ این بزرگان باید در نظر داشت که بسیاری از این کتاب­ها برای پژوهش سودمند است و نه کلاس درس. به طور خاص کتاب­های تاریخ ادبیات معمولا مفصل هستند. در این کتاب­ها سالروز تولد، سال مرگ، استادان، شاگردان، ممدوحان، مقلدان و آثار شاعر بررسی می­شوند، امّا در شرح کیفیت ادبی اثر، بیشتر در باب بلاغت آن سخن می­رود. در کتاب پیش رو تلاش شده زندگی شاعران تا آنجا که در شناخت شعرشان راهگشاست، به طور موجز بیان شود. تا حد امکان از بیان تاریخ و جزئیات وقایع پرهیز شده تا خواننده بیشتر به درک کلی از یک دورۀ تاریخ ادبی دست یابد و ذهن او جزئیات فراموش شدنی را پی نگیرد. در معرفی شاعر اصل بر شناخت اثر او، مشترکات آثار او با شاعران هم­دوره­اش و اهمیّت آن در مسیر شعر پارسی است، به گونه­ای که مخاطب، نسبت اثر با دیگر آثار ادبی را درک کند. پس موضوع، به ناگزیر بیان تاریخ ادبیات با نگاهی سبک­شناختی است.

پیشگفتار نویسنده 5

فصل اول: محتوای شعر در عصر آشوب 7

مقدمه 7

طنز 11

ده‌نامه‌سرایی (عشاق‌نامه‌ها) 13

ساقی‌نامه 14

حماسه‌سرایی 15

فصل دوم: قالبهای شعری در عصر آشوب 19

مثنوی 19

قصیده 23

غزل 26

فصل سوم: شاعران برجسته عصر آشوب 30

سعدی 30

آثار سعدی 33

آثار منثور سعدی 43

مولانا جلال‌الدین بلخی 48

آثار مولوی 52

آثار منثور مولانا 71

شیخ فخرالدین عراقی 74

عبید زاکانی 77

ابن‌یمین فریومدی 88

شیخ محمود شبستری 91

نزاری قهستانی 94

خواجوی کرمانی 95

عماد فقیه 100

ناصر بخارایی (بخاری) 101

سلمان ساوجی 102

کمال خجندی 106

حافظ 107

عبدالرحمن جامی 125

فهرست منابع و مآخذ 147