کتاب در شش فصل در اختیار مخاطبان قرار گرفته‌است. لازم به ذکر است، در مطالعه فصول این کتاب به استثنای فصل اول که توصیه می‌شود به عنوان پیش‌درآمد ابتدا مطالعه شود، ضرورتی برای مطالعه بر اساس چینش کتاب وجود ندارد، اگرچه تلاش شده‌است فصل‌ها به بهترین نحو در کنار یکدیگر قرار گیرند. این موضوع به خصوص برای فصل دوم که شامل مجموعه متعددی از مصادیق تعارض منافع است صدق می‌کند.
در فصل اول با عنوان تعارض منافع، انواع و موقیعت‌های آن به توضیح دقیق این مفهوم و تدقیق آن پرداخته شده‌است. این فصل انواع تعارض منافع را مورد بحث قرار می‌دهد. تعارض منافع فردمحور و سازمان‌محور، تعارض منافع موردی و تعیم‌یافته، تعارض منافع بالفعل، بالقوه و شبه تعارض منافع (یا ادراک شده)، مالی و غیرمالی و انواع متعدد دیگر ازجمله مواردی است که این فصل مورد بحث قرار می‌گیرد.
در ادامه موقعیت‌های مختلف تعارض منافع مورد بحث قرار می‌گیرد. برخلاف انواع تعارض منافع که محصور در یکی از انواع است، موقعیت‌های تعارض منافع قابلیت بسط و توسعه داشته و این فصل تنها به موقعیت‌های شناخته شده می‌پردازد. توضیح موقعیت‌های تعارض منافع امکان شناسایی مصادیق تعارض منافع را افزایش داده و همچنین امکان ارائه راهکارهای عملی برای مدیریت این مصادیق را فراهم می‌کند. در این فصل موقعیت‌هایی همچون اشتغال بیرونی، ارتباطات خویشاوندی، قبول هدیه، تعارض وظایف، تعارض درآمد و وظیفه و موارد دیگر مورد بحث قرار می‌گیرد.
فصل دوم کتاب برای درک بهتر موقعیت‌ها و پیامدهای تعارض منافع به ارائه مثال‌های فراوانی از این موقعیت‌ها در نظام حکمرانی ایران می‌پردازد. موقعیت‌ها و مصادیق تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی، آموزش عمومی، محیط زیست، وزارت نیرو، بخش بهداشت، صدا و سیما و صندوق‌های بازنشستگی ازجمله مواردی است که در این فصل مورد اشاره قرار گرفته‌است. این فصل جدای از آنکه مصادیق موقعیت‌های تعارض منافع را برای مخاطب روشن کرده و به او اجازه می‌دهد این مصادیق را در اطراف خود پیدا کند، نشان می‌دهد که تعارض منافع چگونه از خردترین سطوح اداری تا کلان‌ترین بخش‌های حاکمیت همچون مجلس شورای اسلامی جولان می‌دهد و منجر به کژکارکردی‌هایی در نظام حکمرانی می‌شود. این بخش همچنین بخشی از مشکلات و پیامدهای تعارض منافع در ایران را به صورت ملموس برای مخاطبان تصویر می‌کند.
فصل سوم کتاب، مدیریت تعارض منافع را موضوع محوری خود قرار داده است و انواع روش‌ها و رویکردها که از منظر کتاب برای مدیریت تعارض منافع مفید تشخیص داده شده‌است، ارائه می‌شود. در این فصل جدا از برخی شیوه‌های عینی بیشتر تلاش شده‌است رویکرد اصولی به تعارض منافع تشریح شود و تاثیر مدیریت تعارض منافع بر توسعه، مناسبات اداری و اخلاق حرفه‌ای تشریح شود. بخشی از این فصل به تمایز مدیریت تعارض منافع فردی و سازمانی و ملزومات هریک می‌پردازد.
فصل چهارم و پنجم کتاب حاضر موضع و دیدگاه مسئولان و مردم را نسبت به تعارض منافع را بررسی می‌کند. در این دو فصل تلاش شده‌است موضوع تعارض منافع در فضای عمومی جامعه شامل کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین مسئولان و کارشناسان بررسی شود. این دو فصل حاصل یک سال رصد اخبار و همچنین شبکه‌های اجتماعی توسط کارشناسان مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه است.
فصل ششم و نهایی این کتاب تحولات قانونی مدیریت تعارض منافع در ایران را محور بحث‌های خود قرار داده است. این فصل را به سه بخش می‌توان تقسیم کرد. بخش اول به طور مختصر قوانین پراکنده مرتبط با مدیریت تعارض منافع از سال 1337 تا کنون را طرح می‌کند. بخش دوم طرح و لایحه مدیریت تعارض منافع که توسط دولت و مجلس ارائه شده‌است را مقایسه می‌کند. در نهایت بخش سوم این فصل تلاش‌های قسمت‌های مختلف دولت که در قالب بخشنامه‌ها خود را نشان داده است را طرح و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد.
این کتاب حاصل مجموعه ساعت‌ها کار کارشناسی و مطالعاتی پژوهشگران مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی است. در طول سال گذشته هر یک از پژوهشگران مرکز به طور تخصصی مشغول به شناسایی مصادیق موقعیت‌های تعارض منافع در دستگاه‌های مختلف بوده‌اند و این کتاب تنها بخشی از نتایج این پژوهش‌ها را بازنمایی می‌کند. بخش گسترده‌تر و تخصصی‌تر این پژوهش‌ها در قالب گزارش‌های کارشناسی باتاب یافته است و سازمان‌ها و نهادهای علاقه‌مند می‌توانند در صورت تمایل به آن دسترسی داشته باشند.
فصل اول این کتاب با محوریت مسلم قماشلوییان تدوین شده و فصول دوم و سوم حاصل نوشته‌های شماری از همکاران مرکز توانمندسازی است که احصای نام یکایک آن‌ها در این مجال ممکن نیست. تجمیع و یکدست‌سازی این نوشته‌ها در قالب دو فصل مذکور توسط سعید هراسانی انجام شده‌است. فصول چهارم و پنجم نیز حاصل بازبینی و قلم محمد عادلی است. فصل ششم وامدار مداقه‌های حقوقی دکتر مجید صرفی و فاطمه سرخیل است که در کنار مباحث همکاران مرکز توانمندسازی در زمینۀ ابعاد حقوقی تعارض منافع در قالب یک فصل تجمیع شده‌است.
به نظر می‌رسد با توجه به عوارض گسترده‌ای که تعارض منافع در سطوح مختلف نظام حکمرانی برای کشور به بار آورده و منشاء اقسام گوناگونی از ناکارآمدی، نابرابری و فقر، فساد و تشدید بی‌اعتمادی و نارضایتی عمومی شهروندان نسبت به نظام اداری و حکمرانی و انحراف برنامه‌های مختلف اصلاحی بوده، در ایران به مطالعات جدی و درازدامنه‌تری در زمینه‌ی مدریت تعارض منافع نیاز داشته باشیم؛ به ویژه اینکه نظام حقوقی ایران همچنان فاقد قانون مدون و جامعی برای مدیریت تعارض منافع است.
تلاش مرکز توانمندسازی برای ایضاح مفهومی تعارض منافع که در این کتاب ما به ازای عینی یافته است، وامدار مطالعات و پژوهش‌های مراکز تحقیقاتی قبلی است و در عین‌حال می‌کوشد آجرهایی بر بنای پیشین بیفزاید و زمینه‌ای برای توسعه‌ی مفهومی و نظری در زمینه‌ی تعارض منافع ایجاد کند. امید است که این کتاب مورد استفاده‌ی عملی پژوهشگران، کارشناسان و سیاستگذاران قرار گیرد و بر غنای مفهومی تعارض منافع در زبان فارسی بیفزاید.
فهرست مطالب
فصل اول: چیستی، انواع و موقعیت‌های تعارض منافع
تعارض منافع فردمحور یا سازمان‌محور
تعارض منافع نظام‌مند یا غیر نظام‌مند (تعارض منافع موردی یا تعمیم‌یافته)
تعارض منافع قابل برگشت یا غیرقابل‌برگشت
تعارض منافع بالفعل، بالقوه و شبهة تعارض منافع
تعارض منافع شخص یا تعارض منافع سازمان‌های منصوب کنندة شخص
تعارض منافع بیرونی یا تعارض منافع درونی
تعارض منافع در ارتباطات خویشاوندی، خانوادگی، و دوستانه
تعارض منافع ارتباطات پساشغلی (مسئلة درب گردان)
تعارض منافع در ارتباط/پیوند/وابستگی با گروه‌های اجتماعی (قومی، مذهبی، سیاسی یا حرفه‌ای)
تعارض منافع ناشی از قبول هدیه یا دعوت
تعارض منافع ناشی از در اختیار داشتن اطلاعات درونی
تعارض درآمد و وظیفه (تعارض منافع تشخیص/تأمین خدمت)
تعارض منافع در قاعده‌گذاری برای خود (اتحاد قاعده‌گذار و مجری)
تعارض منافع در نظارت بر خود (اتحاد ناظر و منظور)
فصل دوم: مصادیق و پیامدهای تعارض منافع در ایران
لانه زنبور: تصویری از تعارض منافع در مجلس شورای اسلامی
نمایندگان مجلس در کشاکش منافع ملی و منطقه‌ای
وقتی تعارض منافع در نظام سلامت نفس می‌گیرد
واکسن کرونا گرفتار تعارض منافع مالی
حفظ میراث ملی یا افزایش بهره‌وری؟
قانون حق‌الکشف محیط‌بانان؛ دوراهی درآمد و وظیفه؟
آزمایشگاه‌های معتمد محیط‌زیست در دوراهی انجام‌وظیفه و کسب درآمد
تراکم‌فروشی؛ شاهرگ درآمدی شهرداری‌ها
هیئت‌های تشخیص مطالبات سازمان تأمین اجتماعی؛ منافع سازمان یا کارفرما؟
تعارض منافع در اداره‌های تعاون
چالش‌های صندوق، عامل تعارض منافع در صندوق بازنشستگی کشوری
تعارض منافع در سازمان صداوسیما: صدور مجوز سریال‌های شبکه خانگی
تعارض منافع بالقوه در شرکت‌های تعاونی کارکنان
تصحیح مسیر دولت به سمت توسعه با قوانین مدیریت تعارض منافع
مدیریت تعارض منافع، ابزاری برای تدوین «سیاست خوب»
تعارض منافع به‌مثابه ناکارآمدی حکمرانی
مکانیسم تبدیل تعارض منافع به ناکارآمدی
خطر پیش روی مدیریت تعارض منافع
تئوری پنجره شکسته، شفافیت و مدیریت تعارض منافع
مدیریت تعارض منافع؛ مقایسه تطبیقی ایران با سایر کشورها
ضمانت اجرای متناسب نقض قواعد تعارض منافع چیست؟
مدیریت تعارض منافع؛ استعدادهایی که هدر می‌شوند
تعارض منافع نظام‌مند (تعمیم‌یافته): یک تعارض مغفول مانده
فصل چهارم: تعارض منافع از نگاه مسئولان و کارشناسان
چگونگی گردآوری و تحلیل داده‌ها
نکته‌ای پیرامون اظهارات بررسی‌شده در این بخش
حوزه‌های مورد تأکید در معرض تعارض منافع
چرایی شکل‌گیری موقعیت‌های تعارض منافع
اقدامات انجام‌شده برای مدیریت تعارض منافع و نقاط ضعف آن‌ها
راه‌حل‌های پیشبرد مدیریت تعارض منافع
فصل پنجم: تعارض منافع از نگاه مردم
چگونگی گردآوری و تحلیل داده‌ها
کاربران چرا و چگونه به بحث از تعارض منافع می‌پردازند؟
چیستی تعارض منافع از نگاه کاربران
چرایی تعارض منافع از نگاه کاربران
پیامدهای تعارض منافع از نگاه کاربران
چگونگی مدیریت تعارض منافع از نگاه کاربران
فصل ششم: تحولات حقوقی مدیریت تعارض منافع در ایران
بیم و امیدهای لایحه مدیریت تعارض منافع
طرح یا لایحه مسئله این است: تعارض بر سر طرح و لایحه تعارض منافع
بخشنامه مدیریت تعارض منافع در سازمان نظام مهندسی
بخشنامه منع پذیرش منافع متعارض در بهزیستی
بخشنامه مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش
ملزومات توفیق مدیریت تعارض منافع در آموزش و پرورش
بخشنامه نحوه مدیریت تعارض منافع در وزارت نیرو
ممنوعیت دانشگاه‌های غیرانتفاعی؛ مدیریت تعارض منافع یا حل و حذف آن؟
.jpg)
| دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
| علوم انسانی |
علوم اجتماعی
علوم اجتماعی |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)