پژوهشگران، فعالان حوزه مدیریت، روانشناسان و دانشمندان اجتماعی باید ویژگی های فرد، پیشینه او، چارچوب اجتماعی، ارتقای آموزشی، تاثیر گروه های اجتماعی و سایر عوامل وضعیتی بر رفتار را درک کنند. مدیرانی در تعامل با زیردستان و همکارانشان باید توانایی توضیح، پیش بینی، ارزیابی و اصلاح رفتار انسانی را داشته باشند که این موضوع تا حد زیادی به دانش، مهارت وتجربه مدیر در کنترل گروه بزرگی از افراد در شرایط متنوع بستگی خواهد داشت مطالعه در این حوزه با رفتار مورد انتظار یک فرد در سازمان ارتباط دارد. احتمال آن که دو نفر در یک شرایط کاری خاص به شکل یکسان رفتار کنند اندک است. این به معنای قابلیت پیش بینی مدیر درباره رفتار مورد انتظار فرد است. رفتار انسان مطلق نیست. برای پیش بینی رفتار انسانی باید اقدامات پیشگیرانه انجام داد. نظام ارزشی، هوش هیجانی، فرهنگ سازمانی، طراحی شغل و محیط کار جزء عوامل علی مهم در تعیین رفتار انسانی هستند.

مقدمه‌ای بر مطالعه رفتار سازمانی

تعاریف

حوزه‌های مؤثر در رفتار سازمانی

روانشناسی فردی

جامعه‌شناسی

علوم سیاسی

روانشناسی اجتماعی

مردم‌شناسی

مدل رفتاری برای دستیابی به کارایی سازمانی

توصیف

شناسایی

پیشبینی

کنترل

مؤلفه‌های سازمانی که باید مدیریت شوند

افراد

ساختار

فناوری

مشاغل

فرایندها

محیط بیرونی

توسعه یک مدل رفتار سازمانی

متغیرهای وابسته

متغیرهای مستقل

انواع مدل‌های رفتار سازمانی

مدل فئودالی (ارباب رعیتی)

مدل استبدادی

مدل متولی

مدل حمایتی

مدل دانشگاهی

مدل ارزش انسانی

مدل شرطی

فاکتورهای محیطی

الگوهاي رفتار سازماني

الگوي مورهد و گريفين

الگوي استيفن رابينز

رفتار فردی

مقدمه‌ای بر ابعاد فردی

ابعاد فردی رفتار سازمانی

اساس رفتار فردی

فاکتورهای زیستی

احساسات

ویژگی‌های آموخته شده

شخصیت

عوامل تعیین‌کننده شخصیت

وراثت

محیط

موقعیت

ویژگی‌های شخصیتی

شاخص مايلرز –بريگز

الگوي مبتني بر پنج ويژگي شخصيتي

سایر گرایش شخصیتی

انواع شخصیت

نوع الف

نوع ب

تناسب شخصيت با شغل

تئوري‌هاي شخصيت

تئوري روانكاوي

تئوري صفات مشخصه

تئوري انسانگرايي

تئوري يادگيري اجتماعي

چگونه درك شخصيت‌ها مي‌تواند به مديران كمك كند تا مؤثرتر باشند؟

 ارزش و نگرش

تعاريف ارزش

ابعاد ارزش‌ها

انواع نظريه‌هايي كه در مورد ارزش‌ها وجود دارند

الف) نظريه آلپورت

ب) نظريه سلسله‌مراتب ارزش‌ها

ج) طبقه‌بندي مگ لينو

نگرش

تعاريف نگرش

مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده نگرش

انواع نگرش

رضایت شغلی

اثر رضایت شغلی بر عملکرد

رضایت‌مندی و بهره‌وری

رضایتمندی و ترک سازمان

رضایتمندی و جابجایی

تئوري‌هاي نگرش

الف) مكتب رفتاري

ب) مكتب شناختي

ج) مكتب عملكردي تغيير نگرش

چگونه دريافت نگرش مي‌تواند به مديران كمك كند تا مؤثرتر باشند؟

ادراک

تعريف ادراك

فرایند ادراکی

فرآیند دریافت محرک

فرایند سازماندهی

فرایند انتخاب محرک

فرایند تفسیر

روند بررسی

فرایند واکنش

عوامل مؤثر در شكل‌گيري ميدان ادراكي

شكل و زمينه

تجميع

همانندي

مجاورت

تحريف و موانع ادراك

گزينش

اثر هاله‌اي

كليشه سازي

تعميم موقت

 یادگیری

تعاریف یادگیری

یادگیری از نظر رابینر

یادگیری مطابق نظر مون ان ال

یادگیری مطابق با پورتر

اجزای یادگیری

تغییر

تداوم

موضوعات رفتاری

تجربه

فرایند پیوسته

عوامل تعیین‌کننده یادگیری

انگیزه‌ها

محرک‌ها

تعمیم

تبعیض

پاسخ‌ها

توانمندسازی

حفظ و نگهداری

فرایند یادگیری

فرایند قابل‌توجه

محرک‌ها

پاسخ

توانمندسازی

حفظ و نگهداری

بهبود

خاموش‌سازی

اصول یادگیری

1 - توانمندسازی

2- تنبیه

سیستم پاداش سازمانی

انواع پاداش‌ها

انواع نظریه‌های یادگیری

1- شرطی‌سازی کلاسیک

2- شرطی‌سازی عامل

3- یادگیری اجتماعی

4- نظريه فرآیند اطلاعاتي يادگيري یا شناختی یادگیری

انگیزش

تعريف انگيزش

ویژگی‌های انگیزش

اهمیت انگیزش

الف) سطح عملکرد بالا

ب) خروجی و غیبت پایین کارکنان

ج) پذیرش تغییر سازمان

د) تصویر سازمانی

مكاتب انگيزش

1- ديدگاه‌هاي اوليه انگيزش

2- دیدگاه‌های نوين انگيزش

 رفتار بین فردی (تحلیل رفتار متقابل)

مقدمه‌ای بر تحلیل رفتار متقابل

پنجره جوهری

الف) منطقه باز

ب) منطقه کور

ج) منطقه پنهان

د) منطقه ناشناخته

شکل‌گیری رابطه بین فردی

الف) ایجاد نگرش مثبت

ب) همدلی داشتن

ج) بهبود خودانگاره

د) برقراری ارتباط

ه) خطاهای ادراک

و) فرهنگ

حالت من

من والدین

من بزرگسال

من کودک

تحلیل تراکنش‌ها

الف) تراکنش مکمل

ب) تراکنش‌های غیر مکمل

ج) تراکنش‌های نهانی

سناریوی زندگی

موقعیت‌های زندگی

1) من خوب، تو خوب (C)

2) من خوب، تو بد (B)

3. من بد، تو خوب (D)

4. من بد، تو بد (A)

بخش دوم: رفتار گروهی

مقدمه‌ای بر رفتار گروهی

تعریف گروه

انواع گروه‌ها

الف) گروه‌های رسمی

ب) گروه‌های غيررسمي

روانشناسی گروه

مراحل تكامل گروه

1- مرحله شكلگيري

2- مرحله تقابل

3- مرحله انسجام

4- مرحله تكامل

5- مرحله انحلال

عوامل مؤثر بر عملكرد گروه

تركيب گروه

اندازه گروه

هنجار

انسجام

آثار انسجام بر عملكرد گروه

تئوريهاي منشأ و چگونگي تشكيل گروه‌های غيررسمي

1- تئوري گروه انساني

2- تئوري نيازهاي انساني

3- تئوري ارضاي نياز

تصميم گيري گروهي

1- الگوي تصمیم‌گیری طوفان مغزي

2- الگوي تصميم گيري دلفي

3- الگوي تصميم گيري گروه اسمي

4- ميزگرد از راه دور

ارتباطات

اهداف برقراری ارتباط

تعريف ارتباطات

فرآیند برقراری ارتباط

1- دهنده پيام

2- به رمز درآوردن پيام

3- پيام

4- كانال

5- دريافت كننده پيام

6- از رمز خارج كردن پيام

راه‌های ارتباطی

1. ارتباط نوشتاری

2. ارتباط زبانی

3. ارتباط غیرکلامی

ساختار ارتباطی

1. ارتباط بالا به پایین

2. ارتباط پایین به بالا

3. ارتباط افقی یا جانبی

انواع ارتباط

1. ارتباط رسمی

2. ارتباط غیررسمی

سیر تکاملی ارتباط

شبكه‌های ارتباطات

1- شبكه‌های رسمي

2- شبكه‌های غيررسمي

موانع ارتباط مؤثر

1-موانع فیزیکی 

2-موانع بین فردی

3-موانع معنایی

4-موانع فرهنگی

5-بازخورد

غلبه کردن بر موانع ارتباطی

1. بهبود مهارت‌های شنیداری

2. بهبود مهارت‌های نوشتاری

3. حفظ اصل وحدت فرماندهی

 مدیریت فشار عصبی و تحلیل‌رفتگی

فشار عصبی

علائم فشار عصبی در انسان

منابع ایجاد فشار عصبی

مدیریت فشار عصبی

الف. اقدامات فردی برای کنترل فشار عصبی

ب. اقدامات مدیران برای کنترل فشار عصبی

عوامل مؤثر در کنترل فشار عصبی در زندگی

تحلیل رفتگی

تعارض

تعريف تعارض

سير تكاملي انديشه تعارض

ديدگاه سنتي

ديدگاه روابط انساني

ديدگاه تعامل

فرايند تعارض

مرحله يك: مخالفت‌های بالقوه

مرحله دوم: درک و بروز تعارض

مرحله سوم: رفتار

مرحله چهارم: نتیجه تعارض

روش‌های مختلف حل تعارض

مذاکره‌

میانجیگری‌

مديريت تعارض

رهبری

تعريف رهبري

مكاتب رهبري

1- تئوري صفات شخصي رهبري

2- تئوري‌های رفتاري

3- تئوري‌هاي اقتضايي

4- تئوري مسير هدف

5- تئوري‌های نوين رهبري

 قدرت و سیاست

تعريف قدرت

مقايسه رهبري با قدرت

پايگاه‌های قدرت

1- قدرت مبتني بر زور

2- قدرت مبتني بر تخصص

3- قدرت مبتني بر پاداش

4- قدرت قانوني

5- قدرت مرجعيت

سياست

تعريف سياست

دلايل رفتار سياسي

دلایل فنون رفتار سياسي

كنترل آثار نامطلوب رفتار سياسي

مدیریت رفتار سیاسی در سازمان

تاکتیک‌های سیاسی در سازمان

١. مشورت

۲. متقاعدسازی منطقی

٣. متوسل شدن به ارزش‌ها و اعتقادات

۴. ائتلاف

۵. توسل به مقامات عالی

۶. دادوستدهای سازمانی

۷. حمله به دیگران با سرزنش آن‌ها

8. استفاده از اطلاعات به عنوان ابزار سیاسی

9. ایجاد تصویری مطلوب از خود بر اساس شرایط

۱۰. ایجاد پایگاه حمایتی برای خود

۱۱. ائتلاف با افراد قوی و بانفوذ

۱۲. تاکتیک‌های فشار

۱۳. توجه به حالات روانی فرد

۱۴. کنترل دستور جلسه

۱۵. بازی سیاسی

۱۶. کنترل پارامترهای تصمیم‌گیری

۱۷. تاکتیک تعریف و تمجید

توسعه خردمندی سیاسی در سازمان

مدیریت رفتار سیاسی در سازمان

١. به‌کارگیری شیوه مدیریت مشارکتی

۲. کاهش عدم اطمینان در سیستم

٣. ارتباطات باز

۴. شفاف‌سازی فرایند تخصیص منابع

۵. توسعه فرهنگ سیاسی مطلوب

۶. مدیریت از طریق آشکارسازی اسناد و مدارک

۷. ایجاد و توسعه آرمان مشترک در تمام سطوح سازمان

۸. نگرش سیستمی

نقش رفتار سیاسی در ابعاد مختلف سازمان

رفتار سیاسی و تصمیم‌گیری

رفتار سیاسی و تفویض اختیار

رفتار سیاسی و تغییر و تحول سازمانی

رفتار سیاسی و ارزیابی عملکرد

رفتار سیاسی و اندازه‌گیری اثربخشی سازمان

رفتار سیاسی و مدیریت تعارض

 رفتار سازمانی

فرهنگ سازمانی و فضای سازمان

فرهنگ سازماني

تعريف فرهنگ سازماني

سطوح فرهنگ سازماني

وظایف و عملکردهای فرهنگ سازمانی

الف- فرهنگ سازمانی یک هویت و شخصیت سازمانی به اعضا می‌بخشد

ب- تعهدات اشتراکی را تسهیل می‌نماید

ج- پایداری و ثبات سیستم را تقویت می‌نماید

د- شکل‌دهی به رفتار با کمک اعضا برای توجه به پیرامونشان

ه- مرزی را ترسیم می‌نماید

و- به اعضای سازمانی کمک می‌کند تا منطبق بر اصول و عقاید باشند 

اداره نمودن فرهنگ سازمانی

فلسفه بنیان‌گذاران سازمان

زیر فرهنگ

ضد فرهنگ

رأس مدیریت

تفسير فرهنگ

الف- مراسم و جشن‌ها

ب- داستان‌ها

پ- نشانه‌ها و علائم

ت- زبان خاص

قدرت فرهنگ و سازگاري

نظریات فرهنگ سازمانی

دیدگاه شاین

چارچوب اوچي

دانی سان

کاربرد فرهنگ در مديريت رفتار سازماني

فضای سازمانی

الف- عوامل آشکار

ب- عوامل پنهان

 ساختار سازمانی

ساختار سازماني

ابعاد سازمان

ارکان ساختار سازمانی

الف) ابعاد ساختاری

ب) اجزای ابعاد محتوایی

بوروکراسی

انتقادات وارد بر بوروکراسی وبر

مراحل شکل‌گیری ساختار سازماني

1- تعیین اهداف

2- گروه‌بندی فعاليت

3- تفويض اختيار

عوامل تعیین‌کننده ساختار سازماني

سازمان خطي یا ساختار ساده

ساختار بخش‌بندی

انواع ساختار سازماني

1- واحدبندي برحسب وظايف

2- واحدبندي برحسب مكان

3- واحدبندي برحسب محصولات و خدمات

4- واحدبندي برحسب زمان

5- واحدبندي برحسب ماتريس

 طراحی شغل

غنی‌سازی شغلی

فواید غنی‌سازی شغل

طراحی مجدد شغل

مزایای متعدد طراحی مجدد کار

طراحی شغل

اهداف طراحي شغل

روش‌های متنوع طراحی شغل

عوامل مؤثر در طراحی مشاغل

الف - فرایند ایجاد انگیزه درونی

ب- ویژگی‌های ساختار کار و اجرای فعالیت‌های گروهی

ج- ویژگی‌های شغلی، وظایف، مقاصد

گزینه‌ای برای طراحی شغل

1- اشتراک شغلی

2- وقت کار شناور

 تغییر سازمانی

درک مفهوم تغییر

رشد سازمانی به عنوان یک نوع تغییر

تعریف تغيير سازماني

نیروهای تغییر

الف) نیروهای خارجی تغییر

ب) نیروهای داخلی تغییر

تجزیه‌وتحلیل میدان نیرو

استراتژي‌هاي برنامه‌های ايجاد تغيير

1 - نياز

2 - ايجاد نگرش موافق براي پذيرش افکار و طرح‌هاي جديد

3 - فرآيندهاي سازماني و اجرا

4 - منابع

انواع تغيير

1- تغييرات سريع و تدريجي

2- تغييرات برنامه‌ریزی‌شده و برنامه‌ریزی‌نشده

3- تغيير مشارکتي

4- تغيير آمرانه

مدلهای تغيير

مدل تغییر لوین

مدلهای تغییر رونالد لیپیت و همکاران

مراحل در مدیریت تغییر

الف) گسترش اهداف و مقاصد جدید

ب) انتخاب یک عامل برای تغییر

ج) تشخیص مشکل

د) انتخاب روش

ه) توسعه سازمان

و) استراتژی برای اجرا

ز) اجرای طرح

ح) بررسی و بازخورد

سطوح تغییر

1- تغییر دانش

2- سطح تغییر نگرشی

3- تغییر در سطح گروه

4- تغییر سازمانی - گسترده

عوامل عمده و مقاوم در مقابل تغيير

1-  فرهنگ سازماني

2-  منافع شخصي

3- برداشت اعضاء از اهداف و استراتژي‌هاي سازمان

شيوه‌هایی براي غلبه بر عوامل مقاومت در برابر تغيير

1- آموزش و ارتباطات

2- مشارکت

3- تسهيلات و حمايت

4- ترغيب و جلب همکاري مخالفان

5- استفاده از زور

بهبود سازمانی

تعريف بهبود سازماني

خصوصيات بهبود سازماني

1- تغيير برنامه‌ریزی شده

2- تغيير جامع

3- تأکید روي گروه‌هاي كاري

4- تغييرات بلندمدت

5- مشاركت يك عامل تغيير

6 - حمایت مدیریت ارشد

7- فرایند چشم‌اندازساز

8- فرایند توانمندساز

9- فرایند راهبردی

10- فرایند حل مشکل

11- لزوم یک فرهنگ ایده‌آل برای موفقیت توسعه و بهبود سازمانی

12- توسعه و بهبود سازمانی علوم اعمال شده و مبتنی بر تیم

فنون بهسازي سازمان

الف) بعد سازمانی بهبود سازمانی

ب- بعد وظیفه‌ای بهبود سازمانی

ج- بعد رفتاری بهبود سازمانی

خلاقیت

تعریف خلاقیت و نوآوری

مراحل تفکر خلاقانه

1- آمادگی

2- تمرکز

3- رشد نهفته

4- روشن‌سازی

5- اثبات

مدل خلاقیت

مدل سه مؤلفه‌ای خلاقیت

نظام‌های سازمانی و مدیریت

1- ایجاد نظام مشارکت‌جو

۲- نظام‌های انگیزشی

۳- تشکیل تیم‌های کاری

۴- فرهنگ و خلاقیت و نوآوری

۵- ساختار و خلاقیت و نوآوری

۶- توسعه یادگیری گروهی

۷- توانمندسازی همه‌جانبه کارکنان

۸- اندیشه گشایی گروهی

9- روش دلفی

۱۰- توسعه ارتباطات افقی

موانع خلاقیت و نوآوری

خلاقیت و پارادایم‌های ذهنی

رفتار شهروند سازمانی

مفهوم رفتار شهروندی سازمانی

تعریف رفتار شهروندی سازمانی

دیدگاه‌های صاحب‌نظران در مفهوم رفتار شهروندی سازمانی

1- دیدگاه چستر بارنارد در رفتار شهروندی سازمانی

2- دیدگاه کاتز و کاهن در رفتار شهروندی سازمانی

3- دیدگاه اورگان در رفتار شهروندی سازمانی

4- دیدگاه پودساکف در رفتار شهروندی سازمانی

5 – دیدگاه کوپمن در رفتار شهروندی سازمانی

رفتار سازمانی الکترونیکی

سازمان الكترونيكي چيست؟

ویژگی سازمان الكترونيكي در بخش رفتار فردي

احساسات

اخلاقيات

انگيزش

ویژگی سازمان‌هاي الكترونيكي در بخش رفتار گروهي

تصميم‌گيري

ارتباطات

رهبري

اعتمادسازی

ویژگی سازمان‌هاي الكترونيكي در بخش سيستم‌های سازمان

ساختار سازمان

طراحي كار

انتخاب كاركنان

سبك زندگي كار